اسلام‌آباد / سرینگر – ۲۷ اکتبر ۲۰۲۵
صبح ۲۷ اکتبر ۱۹۴۷ هنوز سایه‌ای سنگین و تیره بر چشم‌انداز امنیتی جنوب آسیا افکنده است. هفتاد و هشت سال پس از فرود نیروهای هندی در سرینگر به بهانه «الحاق» جنجالی، زخم‌های اشغال غیرقانونی کشمیر همچنان التیام نیافته و پژواک مقاومت مردم آن سرزمین همچنان پابرجاست
با سپیده‌دم روز سیاه کشمیر ۲۰۲۵، شهرهای پاکستان، آزاد جمّو و کشمیر و جوامع کشمیری در سراسر جهان با یک پیام هم‌صدا شدند: عدالت به تأخیر افتاده، به معنای عدالت انکار شده نیست
آژیرها به صدا درآمدند، پرچم‌های ملی نیمه‌افراشته شدند و مردم در سکوت و احترام برای شهیدانی که برای آزادی جان باختند، ایستادند. خیابان‌های اسلام‌آباد، راولپندی و مظفرآباد به گذرگاه‌های مقاومت تبدیل شد، با پلاکاردهایی که نوشته بودند: «محاصره کشمیر را پایان دهید» و «آزادی سرنوشت ماست
تداوم تاریخی: از ۱۹۴۷ تا ۲۰۱۹
ریشه‌های بحران به ۲۷ اکتبر ۱۹۴۷ بازمی‌گردد، زمانی که هند نیروهای خود را به ایالت شاه‌نشین جامو و کشمیر اعزام کرد اقدامی که به‌طور گسترده نقض اصل تقسیم و حمله‌ای به حاکمیت کشمیر دانسته می‌شود. اما در تاریخ معاصر، ۵ اوت ۲۰۱۹ دومین نقطه عطف به شمار می‌رود؛ روزی که دهلی نو مواد ۳۷۰ و ۳۵A قانون اساسی خود را لغو کرد و جایگاه نیمه‌خودمختار منطقه را از میان برداشت، دروازه را برای مهندسی جمعیتی گشود
تحلیلگران پاکستانی می‌گویند این «کودتای قانون اساسی» تصمیمی صرفاً داخلی نبود، بلکه بخشی از طرحی راهبردی برای تغییر هویت کشمیر از ایالتی با اکثریت مسلمان به مستعمره‌ای تحت حاکمیت مهاجران است. این اقدام عملاً دهه‌ها توافق بین‌المللی را بی‌اعتبار ساخت و در تضاد با قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل قرار گرفت که کشمیر را سرزمینی مورد مناقشه دانسته و خواستار برگزاری همه‌پرسی تحت نظارت سازمان ملل هستند
صلح در جنوب آسیا از مسیر کشمیر می‌گذرد
رئیس‌جمهور آصف علی زرداری در پیام رسمی خود ۲۷ اکتبر را « روز سیاه کشمیریکی از تاریک‌ترین فصل‌های نقشه سیاسی جنوب آسیا » توصیف کرد
او گفت
«تهاجم نظامی غیرقانونی هند در ۱۹۴۷ و لغو یک‌جانبه وضعیت ویژه کشمیر در ۲۰۱۹، بازتاب یک الگوی واحد از تکبر و بی‌اعتنایی به قوانین بین‌المللی است
زرداری تأکید کرد
صلح پایدار در جنوب آسیا بدون حل عادلانه مناقشه کشمیر ممکن نیست. اقدامات دهلی نو این منطقه را به نقطه‌ای انفجاری با خطرات انسانی و هسته‌ای بدل کرده است
اشغال نمی‌تواند هویت را بازنویسی کند
نخست‌وزیر شهباز شریف نیز بر تعهد خلل‌ناپذیر پاکستان به آرمان کشمیر تأکید کرد و گفت اشغال نه می‌تواند تاریخ را بازنویسی کند و نه هویت را تغییر دهد
او خاطرنشان ساخت
«صلح پایدار در جنوب آسیا دست‌نیافتنی خواهد ماند، مگر آنکه هند مسیر سرکوب خود را معکوس کند و به تعهدات بین‌المللی‌اش ذیل منشور سازمان ملل پایبند شود
لغو مواد ۳۷۰ و ۳۵ای یک اقدام تجاوز قانونی است» که هدف آن از بین بردن جمعیت، فرهنگ و صدای سیاسی کشمیر بود. شریف هشدار داد که هیچ میزان کنترل نظامی یا خاموشی رسانه‌ای نمی‌تواند خواست یک ملت برای آزادی را سکوت کند
تلاش حساب‌شده برای حذف هویت کشمیری
معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه، سناتور اسحاق دار، استفاده مداوم دهلی نو از دستکاری جمعیتی، بازداشت‌های خودسرانه و مصادره زمین‌ها به‌عنوان ابزارهای کنترل استراتژیک را محکوم کرد
«مانور هند در ۲۰۱۹ درباره حکومت‌داری نبود؛ بلکه درباره اشغال به شیوه‌ای دیگر بود.»
دار اعلام کرد که پاکستان به افشای این نقض‌ها در تمامی مجامع بین‌المللی ادامه خواهد داد و در کنار مردم کشمیری خواهد ایستاد تا حق مشروع آن‌ها برای تعیین سرنوشت محقق شود
او از سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اسلامی و نهادهای جهانی حقوق بشر خواست که فراتر از شعارها عمل کنند و هند را بابت نقض چهارمین کنوانسیون ژنو و قطعنامه‌های ۴۷ و ۱۲۲ شورای امنیت سازمان ملل مسئول بدانند
صداهایی از سرینگر: مقاومت در میان نومیدی
در سرینگر اشغالی، با وجود نظارت شدید و محدودیت‌های رفت‌وآمد، پیام‌های مقاومت از طریق کانال‌های زیرزمینی و شبکه‌های اجتماعی منتقل شد. امتیاز وانی، رهبر ارشد APHC، گفت که مردم کشمیر ۷۸ سال استعمار سیستماتیک را تحمل کرده‌اند اما حاضر به تسلیم هویت خود نیستند
«کشمیری‌ها گلوله‌ها، زندان‌ها و تبلیغات را تحمل کرده‌اند. چیزی که از دست نداده‌ایم و هرگز نخواهیم داد، امید است»
سید گلشن احمد، نایب رئیس تحریک استقلال جمّو و کشمیر، گفت که دوره پس از ۲۰۱۹ یک شکل جدید از جنگ روانی را نشان می‌دهد، جایی که هند تلاش می‌کند جمعیت را از طریق کنترل اطلاعات، نظارت دیجیتال و محو فرهنگی خفه کند
«ما تنها برای زمین نمی‌جنگیم؛ ما برای حق وجود داشتن می‌جنگیم»
الطاف احمد بهات، رئیس جنبش نجات جمّو و کشمیر، ۲۷ اکتوبر را «زخم روزانه خونریزی‌کننده» خواند و گفت: «سکوت جهان ظالم را جری‌تر کرده، اما هر کودکی که در کشمیر به دنیا می‌آید، روح مقاومت را با خود دارد»
حقوق بشر تحت محاصره
ناظران جهانی همچنان نسبت به نقض گسترده حقوق بشر در جمّو و کشمیر تحت اشغال هند هشدار می‌دهند. گزارش‌های عفو بین‌الملل، دیده‌بان حقوق بشر و کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل الگوهای ناپدیدسازی اجباری، قتل‌های خارج از عدالت، بازداشت‌های جمعی و قطع ارتباطات را مستند کرده‌اند.
از سال ۱۹۸۹، بیش از ۹۶,۰۰۰ کشمیری کشته شده، هزاران نفر بدون محاکمه زندانی شده و محله‌های کامل تحت پوشش «عملیات ضدتروریسم» تخریب شده‌اند. تحلیلگران آن را نسل‌کشی آرام می‌نامند که در سکوت جهان رخ می‌دهد
معادله استراتژیک
کارشناسان باور دارند که کشمیر امروز تنها یک مسئله انسانی نیست؛ بلکه یک خط گسل استراتژیک است که تعادل قدرت در جنوب آسیا را تعریف می‌کند. نظامی‌سازی منطقه توسط هند، همراه با جنگ اطلاعاتی و مهندسی جمعیتی، بازتاب آن چیزی است که کارشناسان «استعمار ترکیبی» می‌نامند. موضع پاکستان همچنان بر مبنای قانونی بین‌المللی و مسئولیت اخلاقی است و این مسئله را نه یک اختلاف دوجانبه، بلکه آزمایشی جهانی برای عدالت و حق تعیین سرنوشت می‌داند
روحی که نمی‌میرد
همزمان با گرامی‌داشت روز سیاه کشمیر ۲۰۲۵ توسط پاکستان و دیاسپورای جهانی کشمیری، پیام جمعی روشن بود: اشغال می‌تواند بدن‌ها را سرکوب کند، نه روح‌ها. از دی-چوک اسلام‌آباد تا لال‌چوک سرینگر، یک پیام طنین‌انداز شد: مسیر صلح در جنوب آسیا از کوه‌های کشمیر می‌گذرد و تا زمانی که آن دره در آزادی نفس نکشد، داستان عدالت در این منطقه ناتمام باقی خواهد ماند
