مؤسسهٔ مطالعات منطقه‌ای (آئی آر ایس) مستقر در اسلام‌آباد یک پالیسی بریف جامع منتشر کرده است که در آن افشا شده است حمایت طالبان افغان از تحریک طالبان پاکستان (تی تی پی ) تنها به فراهم‌سازی پناهگاه‌های امن محدود نبوده، بلکه اکنون این حمایت شامل مشارکت مستقیم در سطح سازمانی نیز شده است
بر اساس این پالیسی بریف، گروه‌های “تشکیلاتی” وابسته به تی تی پی تحت سرپرستی طالبان افغان فعال شده‌اند، که این وضعیت موج تازه‌ای از تروریزم را در پاکستان تقویت کرده است. در گزارش از جامعه جهانی خواسته شده تا برای وارد کردن فشار بر طالبان به منظور پایان دادن به حمایت از گروه‌های تروریستی موجود در افغانستان، یک راهبرد مشترک اتخاذ شود
این پالیسی بریف توسط تحلیل‌گر ارشد سید عمران سردار تهیه شده است
خلاصه اجرایی
بر اساس گزارش، پس از بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱، حملات تروریستی فرامرزی به پاکستان به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته است. بر مبنای شواهد قابل‌اطمینان، گزارش‌های میدانی و شناسایی تروریست‌های کشته‌شده، اکثریت مهاجمان شهروندان افغان بوده‌اند. حکومت طالبان در افغانستان به بزرگ‌ترین تسهیل‌کننده تروریزم ضد پاکستان تبدیل شده است. بین جون تا سپتامبر ۲۰۲۵، تعداد گروه‌های سازمان‌یافته تروریستی ۳۶٪ و مجموع تروریست‌های واردشده از آن‌سوی مرز ۴۸٪ افزایش یافته است. از میان آنان ۷۰–۸۰٪ شهروندان افغان بودند، در حالی‌که پیشتر این نسبت تنها ۵–۱۰٪ بوده است.
گزارش بیان می‌دارد که مساعدت مستقیم طالبان افغان به تحریک طالبان پاکستان (تی تی پی ) در موارد متعدد مشاهده شده است؛ از جمله اعطای پناه به رهبری تی تی پی ، تأمین مالی، تسلیم سلاح، فراهم‌کردن تسهیلات سفر و پشتیبانی لجستیکی
حکومت طالبان بیش از ۶۰ کمپ تی تی پی را در افغانستان فعال نگه داشته است که علیه پاکستان عملیات انجام می‌دهند. این وضعیت ضرورت بازنگری فوری در استراتژی‌های امنیتی، دیپلماتیک و مرزی پاکستان را ایجاب می‌کند تا از طریق آن بتوان به‌طور مؤثر تروریزم منشاء‌دار از خاک افغانستان را پایان داد.
پس‌زمینه
پس از تسلط طالبان بر کابل، پاکستان انتظار داشت ثبات مرزی و همکاری در مبارزه با تی تی پی بهبود یابد. اما برعکس، پیوندهای نظری و عملی میان طالبان و تی تی پی افغانستان را به پناهگاه امنی برای تروریزم مبدل ساخته است
با وجود تلاش‌های دیپلماتیک مکرر پاکستان و فراخوان‌های بین‌المللی، حکومت طالبان علیه تی تی پی هیچ اقدامی نکرده و عملاً حمایت خود را ادامه داده است. در نتیجه، تا سال ۲۰۲۵، مرز پاکستان و افغانستان به فعال‌ترین منطقه تروریستی جنوب آسیا بدل شده است که تهدیدی بزرگ برای صلح، تجارت و موفقیت‌های مبارزه با تروریزم در منطقه محسوب می‌شود
مشاهدات و شواهد کلیدی
بر اساس گزارش، در فاصله جون تا سپتامبر ۲۰۲۵، تقریباً ۴٬۰۰۰ تروریست از حدود ۱۷۲ گروه از افغانستان به خیبر پختونخوا نفوذ کردند. در همان دوره، از ولایت‌های زابل، پکتیکا، قندهار و نمروز به بلوچستان ۸۳ گروه تشکیل‌شده وارد شدند که در مجموع ۱٬۲۰۰ تروریست را شامل می‌شدند. از میان آنان ۷۰–۸۰٪ شهروندان افغان بودند
پالیسی بریف گزارش می‌دهد که در ۷ اگست ۲۰۲۵، تمامی ۷۰ تروریستی که در عملیات نیروهای پاکستانی در منطقه «سمبزه» ولسوالی ژوب بلوچستان کشته شدند، شهروندان افغان بوده‌اند و برای بازگرداندن اجساد آنان از حکومت افغانستان درخواست رسمی نیز صورت گرفته است. همچنین در تاریخ ۲۵–۲۶ اپریل، ۴۵ تروریست افغان در شمالی وزیرستان کشته شدند
تا پایان سپتامبر، در عملیات مختلف ۲۶۷ شهروند افغان با هویت مشخص کشته شده‌اند، و در فاصله اپریل تا سپتامبر ۲۰۲۵، ۱۳۵ تروریست افغان در خیبر پختونخوا و بلوچستان به هلاکت رسیده‌اند
شهروندان افغان در چند حمله مهم نیز دست داشته‌اند. در حمله به مقر فرنٹیئر کانسٹیبلری در بنوں در ۳ ستمبر ۲۰۲۵، از ۶ مهاجم، ۳ نفر افغانی بودند که شامل بمب‌گذار انتحاری نیز می‌شد. در حمله چمن در ۱۵ اکتوبر مهاجم انتحاری افغان توسط نیروها کشته شد. همچنین در حملات انتحاری دیگر در شمالی وزیرستان، بنوں و کویته مشارکت شهروندان افغان تأیید شده است
مساعدت مستقیم طالبان
گزارش می‌افزاید که حکومت طالبان به خانواده‌های جنگجویان افغان وابسته به تی تی پی مبلغ ۵۰٬۰۰۰ افغانی به‌صورت نقد پرداخت می‌کند. رهبر تی تی پی ، نور ولی محسود، در کابل تحت حفاظت طالبان اقامت دارد و ماهانه ۴۳٬۰۰۰ دالر امریکایی مستمری دریافت می‌کند. بیش از ۶۰ کمپ تی تی پی در ولایات نُرستان، کنر، ننگرهار، پکتیا، خوست و پکتیکا فعال‌اند
براساس گزارش سی‌و‌ششم نظارتی سازمان ملل، مراکز آموزشی مشترک تی تی پی و القاعده در افغانستان نیز وجود دارد. طالبان سلاح‌هایی از قبیل ام۴ و ام۱۶، کاربین، دستگاه‌های دید در شب و سایر تجهیزات ناتو به‌ارزش بیش از ۷ میلیارد دالر را در اختیار تی تی پی قرار داده‌اند. ریاست استخبارات طالبان برای جنگجویان تی تی پی پاس‌های حرکت صادر می‌کند تا بدون مانع از پاسگاه‌ها عبور نمایند
شبکه پروپاگاندا و جذب نیرو
شبکه‌های رسانه‌ای تی تی پی از افغانستان بدون وقفه فعالیت دارند و پروپاگاندا جهادی را در پلتفرم‌های رمزنگاری‌شده پخش می‌کنند. ویدیوهای سخنرانی‌های نور ولی محسود در اجتماعات مردمی در مناطق افغان نشر می‌شود که در آن‌ها جوانان افغان را به «جهاد» علیه پاکستان تحریک می‌کند. افسران و واحدهای نظامی طالبان نیز برای تی تی پی جنگجو جذب می‌کنند و به کمپ‌های تروریستی پناه و محافظت فراهم می‌آورند
نتایج و آثار
حمایت سطح دولتی طالبان از تروریزم، تهدید جدی برای امنیت داخلی پاکستان پدید آورده است. ارقام نفوذ فرامرزی نشان می‌دهد که افغانستان نه تنها منبع تروریزم، بلکه مرکز عملیاتی آن شده است. عدم اجرای استانداردهای بین‌المللی مقابله با تروریزم توسط حکومت طالبان به یک چالش دیپلماتیک جدی برای پاکستان مبدل شده است. رفتار دوگانه طالباناز یک سو انکار و از سوی دیگر مساعدت عملی پیچیدگی‌هایی را در سیاست‌گذاری پاکستان ایجاد کرده است
نفوذ پیوسته در طول مرز ۲٬۶۰۰ کیلومتری میان دو کشور ایجاب می‌کند که پاکستان اقدامات مرزی، نظارتی و هماهنگی خود را مؤثرتر سازد. گزارش هشدار می‌دهد که استفاده از سلاح‌های امریکایی موضوع نگرانی جهانی است و پیامدهای خروج نیروهای ناتو اکنون برای منطقه از جمله پاکستان خطرآفرین شده است
پیشنهادات پالیسی
در سطح دیپلماتیک، پاکستان باید شواهد معتبر و گزارش‌های سازمان ملل را با نهادهای بین‌المللی مانند OIC، اتحادیه اروپا، آمریکا و چین به‌اشتراک بگذارد تا فشار بین‌المللی بر طالبان افزایش یابد
سازمان‌های منطقه‌ای مانند سازمان همکاری شانگهای، ECO و SAARC باید فعال شوند تا یک راهکار مشترک علیه تروریزم خروجی از افغانستان اتخاذ شود
هرگونه همکاری آینده با حکومت طالبان باید به‌شرط حذف کمپ‌های تی تی پی و اثبات پایان حمایت از این گروه‌ها مشروط گردد
در حوزه امنیت و کنترل مرز توصیه شده است که نصب درون‌ها، تجهیزات دید در شب و رادارهای زمینی در مناطق مرزی افزایش یابد. به نیروهای مرزی باید اختیار حقوقی داده شود تا در عملیات‌های پیشگیرانه هدف قرار دادن تروریست‌ها را اجرا کنند. تکمیل بخش‌های باقی‌مانده حصار مرزی به‌ویژه در بخش‌های چمن، ژوب و شمالی وزیرستان فوراً انجام شود
برای مبارزه با تروریزم، سلول‌های هم‌آمیزی اطلاعاتی بین آژانس‌های اطلاعاتی ایجاد گردد تا تبادل به‌موقع اطلاعات ممکن شود. کانال‌های مالی مرتبط با طالبان و تی تی پی باید از طریق کارگروه اقدام مالی مسدود شود. به‌منظور افشای موضع انکاری طالبان در میدان روایت‌سازی، یک کارزار جهانی مبتنی بر شواهد راه‌اندازی شود و برای دور نگه‌داشتن جوانان افغان از افراط‌گرایی برنامه‌های آگاهی‌بخشی ترتیب یابد
اختتامیه
گزارش نتیجه‌گیری می‌کند که ارقام ۲۰۲۴–۲۰۲۵ نشان می‌دهد افغانستان تحت حکومت طالبان به بزرگ‌ترین تسهیل‌کننده تروریزم ضد پاکستان مبدل شده است. شهروندان افغان نه تنها در این تروریزم مشارکت دارند بلکه به بخشی از ساختار عملیاتی تی تی پی تبدیل شده‌اند
فراهم‌سازی پناه، منابع و آزادی عمل برای تروریست‌ها توسط طالبان، تهدیدی جدی نه تنها برای پاکستان بلکه برای امنیت منطقه‌ای و تلاش‌های بین‌المللی در مقابله با تروریزم به‌شمار می‌آید. در گزارش بر ضرورت اتخاذ یک راهبرد بین‌المللی هماهنگ تأکید شده است تا حکومت طالبان را وادار به پایان دادن به حمایت از گروه‌های تروریستی نماید
