کابل، افغانستان | ۲۱ جولای ۲۰۲۵ — شاخهٔ ولایت خراسان گروه داعش حضور خود را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای در شمال افغانستان تقویت کرده است؛ امری که نگرانی‌ها دربارهٔ گسترش تروریزم به مناطق همسایه، به‌ویژه آسیای مرکزی و پاکستان، را افزایش داده است. با وجود عملیات‌های مکرر ضد تروریستی از سوی امارت اسلامی افغانستان ، این گروه تندرو همچنان در ولایات بدخشان، تخار، بلخ، کندز و سمنگان به جذب نیرو، تجهیز و سازماندهی ادامه می‌دهد. رشد بی‌مهار داعش در شمال افغانستان اکنون تهدید مستقیمی برای صلح شکننده منطقه و امنیت ملی پاکستان به‌شمار می‌رود.
گسترش شبکه‌های شورشی داعش در شمال افغانستان
ناکامی امارت اسلامی در مهار قاطع داعش، سبب شده تا این گروه در بستر قومی مناطق شمالی ریشه دوانده و جای پای خود را محکم‌تر سازد. داعش با بهره‌گیری از ایدئولوژی افراطی خود، تلاش گسترده‌ای برای جذب نیرو از میان اقوام تاجیک و ازبک انجام داده و از شکایات اجتماعی–سیاسی و مشکلات اقتصادی در این مناطق سوءاستفاده می‌کند. این گسترش حساب‌شده بخشی از استراتژی داعش برای تبدیل شمال افغانستان به سنگر استراتژیک جهت اجرای عملیات‌های فراملی است
علاوه بر این، دوام ایدئولوژیک داعش در مناطقی که امارت اسلامی قادر به حاکمیت و برتری استخباراتی نیست، همچنان پابرجاست. باوجود عملیات‌های تکراری و حملات محدود زمینی، حکومت طالبان نتوانسته ریشه‌های جذب نیرو و نفوذ داعش را از میان بردارد. در نتیجه، داعش در شمال افغانستان به نیرویی خطرناک و مزاحم برای حاکمیت ملی و ساختارهای امنیتی منطقه‌ای مبدل شده است
نگرانی پاکستان از احتمال حمایت هند
اسلام‌آباد نگرانی‌های شدید خود را نسبت به قدرت‌گیری داعش در شمال افغانستان ابراز داشته است. مقامات امنیتی پاکستان ادعا می‌کنند شواهد غیرمستقیم اما قوی وجود دارد که نشان‌دهندهٔ حمایت بیرونی—به‌ویژه از سوی هند—برای بی‌ثبات ساختن پاکستان و تضعیف انسجام منطقه‌ای است
پاکستان می‌گوید تبلیغات داعش نه‌تنها به‌صورت طبیعی رشد نکرده بلکه به‌گونه‌ای هدفمند و با حمایت‌های پنهان تقویت شده است. این دست‌کاری استراتژیک، به داعش کمک می‌کند تا در سطح بین‌المللی شناخته شود و ایدئولوژی‌اش نفوذ یابد. در نتیجه، تهدید داعش در شمال افغانستان دیگر فقط محدود به مرزهای افغانستان نیست، بلکه تا قلب جنوب و آسیای مرکزی گسترش یافته است
تهدید مرزهای آسیای مرکزی توسط تروریزم
یکی دیگر از نگرانی‌های فوری، نزدیکی جغرافیایی مناطق تحت نفوذ داعش به مرزهای تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان است. تحکیم موقعیت داعش در این نواحی شمالی، خطر تروریزم فرامرزی، قاچاق سلاح و افراط‌گرایی جوانان در کشورهای همسایه را به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌دهد
توانایی روزافزون داعش در انبارسازی تسلیحات و فعالیت در مناطق کوهستانی صعب‌العبور، این گروه را بیش از پیش خطرناک کرده است. منابع استخباراتی منطقه‌ای هشدار داده‌اند که در صورت عدم کنترل، داعش می‌تواند به مرکز صدور افراط‌گرایی به سراسر آسیای مرکزی مبدل شود؛ امری که باعث فروپاشی نظم امنیتی و تضعیف همکاری‌های منطقه‌ای می‌گردد
افراط‌گرایی مهار نشده مانع پیشرفت منطقه‌ای
رشد بی‌وقفه داعش نه‌تنها ثبات منطقه را تهدید می‌کند، بلکه مانع پیشرفت اقتصادی و همکاری‌های دیپلماتیک نیز می‌گردد. تا زمانی که گروه‌های افراط‌گرا مانند داعش فعال و تقویت‌شده باقی بمانند، پروژه‌هایی چون تجارت مرزی، زیرساخت‌های مشترک و اتصال منطقه‌ای با چالش‌های جدی روبه‌رو خواهند بود
نتیجه‌گیری
ناتوانی پی‌درپی امارت اسلامی در نابودسازی زیرساخت‌های داعش و احتمال مداخله بازیگران خارجی، این بحران را به تهدیدی چندلایه تبدیل کرده است. یک استراتژی منطقه‌ای فعال و هماهنگ با مشارکت پاکستان، چین، روسیه و جمهوری‌های آسیای مرکزی، برای جلوگیری از تبدیل شمال افغانستان به پناهگاه دائمی تروریست‌ها، بیش از هر زمان دیگری ضروری است
مطالب مرتبط : سرکوب طالبان منجر به یورش هولناک شد؛ ۱۵ غیرنظامی کشته شدند
