رییس حزب مردم پاکستان و وزیر خارجه پیشین، بلاول بوتو زرداری، پس از اظهاراتش در گفتوگو با شبکه الجزیره مبنی بر اینکه پاکستان “اعتراضی نخواهد داشت” به سپردن “برخی افراد” به هند بهعنوان یک اقدام اعتمادساز — مشروط بر همکاری دهلی نو در چارچوب گستردهتر مذاکرات — جنجال تازهای را برانگیخت. او تأکید کرد که اگر گفتوگوهای فراگیر میان پاکستان و هند، بهویژه در زمینه مبارزه با تروریزم، آغاز شود، پاکستان آماده است در مورد چنین موضوعاتی وارد بحث گردد
این نخستینبار نیست که بلاول خواستار گفتوگو برای بازگرداندن صلح در جنوب آسیا میشود، اما زمانبندی این اظهارات — درست پس از حمله پاهلگام و در بحبوحه تنشهای نظامی میان دو کشور مجهز به سلاح هستهای — پیامدهای دیپلماتیک جدی در پی دارد. این موضوع نگرانیهای عمیقی را برانگیخته که آیا دیدگاههای بلاول صرفاً نظر شخصی اوست یا نشانهای از تغییر در سیاست رسمی دولت پاکستان. در گذشته، پاکستان همواره درخواستهای هند برای سپردن افراد مشخص را بهشدت رد کرده و آنها را بیاساس خوانده است
واکنش عمومی و سیاسی در پاکستان
اظهارات بلاول با موجی از انتقادات در سراسر پاکستان روبرو شد. در حالیکه حزب حاکم مسلم لیگ و دولت سکوت اختیار کردند، حزب مخالف تحریک انصاف (پی تی آی) این اظهارات را “خطرناک”، “نابالغانه” و “تهدیدی برای امنیت ملی” توصیف کرد
سخنگوی تحریک انصاف، شیخ وقاص اکرم، در یک نشست خبری، بلاول را یک “سیاستمدار بیتجربه و غیرمسئول” خواند که جایگاه دیپلماتیک پاکستان را تضعیف کرده و کشور را در سطح جهانی شرمنده ساخته است
احزاب مذهبی و ملیگرا مانند جماعت اسلامی، حزب مرکزی مسلم لیگ پاکستان، جمعیت اهل حدیث مرکزی، و حزب نظریاتی پاکستان نیز این سخنان را محکوم کردند. بسیاری خواستار عذرخواهی علنی و توضیح فوری از سوی بلاول شدند
واکنش مردم در رسانههای اجتماعی نیز شدید بود. کاربران او را متهم کردند که فریب یک خبرنگار هندی را خورده و سخنانی گفته که هند سالهاست در پی شنیدنش بوده. یک کاربر نوشت: «افرادی که هند متهمشان میکند، همان کسانیاند که همواره از تمامیت ارضی پاکستان دفاع کردهاند و در مواقع بحران در کنار مردم ایستادهاند.»
اتهامات دیرینه هند و موضع پاکستان
هند همواره پاکستان را به حمایت از تروریزم متهم کرده، اما هیچگاه نتوانسته شواهد محکمی، چه در محاکم داخلی و چه در نهادهای بینالمللی، ارائه کند. در مقابل، خود هند متهم به ارتکاب فجایع سیستماتیک، بهویژه علیه مسلمانان در ایالت گجرات و منطقه کشمیر است. نخستوزیر نارندرا مودی که زمانی ورودش به ایالات متحده ممنوع بود، سالهاست با اتهامات جدی در مورد خشونتهای سازمانیافته دولتی مواجه است
در داخل پاکستان، نقش هند در اقدامات تروریستی بهگونهای مستند و گسترده افشا شده است. از حمایت از گروههای جداییطلب در بلوچستان مانند «بیالای» (ارتش آزادیبخش بلوچستان) گرفته تا دستگیری جاسوس هندی کلبهوشن یادیو، شواهد دخالت هند فراوان است. نهادهای امنیتی پاکستان، بیالای را بهعنوان “فتنهای از سوی هند” توصیف کردهاند و اثرات دخالت هند در حملات تروریستی در خیبرپختونخوا نیز مشهود است
در سطح بینالمللی نیز نقش هند در ترور رهبر سیکها، هاردیپ سنگ نجر، در کانادا و دیگر اقدامات غیرقانونی فرامرزی، تصویر هند را بهعنوان کشوری حامی تروریزم دولتی تقویت کرده است
حقیقت وسیعتر
دولت و ملت پاکستان در رد هرگونه ادعای دخالت پاکستان در اقدامات تروریستی در خاک هند، متحد و یکصدا هستند. هیچ محکمهای، چه داخلی و چه بینالمللی، تاکنون اتهامات هند علیه افراد مقیم پاکستان را تأیید نکرده است. بنابراین، ایده سپردن هر فردی به هند، نه قابلقبول است و نه توجیهپذیر
اگرچه سخنان بلاول ممکن است بازتابدهنده دیدگاه شخصی او باشد، اما مردم پاکستان بهطور قاطع از موضع ملی خود دفاع میکنند: پاکستان قربانی تروریزم سازمانیافته از سوی هند بوده، نه عامل آن. صلح واقعی در منطقه زمانی امکانپذیر خواهد شد که هند به تروریزم دولتیاش پایان دهد و به فساد و بحرانهای درونی خود صادقانه نگاه کند