استانبول – ۱۳ مه ۲۰۲۵: انحلال پ.ک.ک به‌دنبال فراخوان عبدالله اوجالان، چشم‌انداز سیاسی ترکیه را دگرگون کرده است.
در تحولی تاریخی، حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) اعلام کرد که رسماً خود را منحل می‌کند. این تصمیم پس از درخواست عبدالله اوجالان، بنیان‌گذار زندانی این گروه، در فوریه ۲۰۲۵ صورت گرفت. رهبران پ.ک.ک در کنگره‌ای در شمال عراق، خلع سلاح و انحلال ساختاری گروه را تأیید کردند.
عبدالله اوجالان، که در میان هوادارانش با لقب “آپۆ” شناخته می‌شود، از سال ۱۹۷۸ هدایت این سازمان مسلح را بر عهده داشت. پ.ک.ک بیش از چهار دهه علیه دولت ترکیه مبارزه مسلحانه کرد و خواستار خودمختاری کردها در خاک ترکیه بود—نزاعی خونین که بیش از ۴۰ هزار کشته برجای گذاشت و شامل گروگان‌گیری، حملات انتحاری و حتی سرکوب داخلی کردها نیز بود.
اوجالان پس از دستگیری در سال ۱۹۹۹، به حبس ابد محکوم شد. با این حال، مواضع سیاسی او از سال ۲۰۱۳ دچار تحول شد و از جدایی‌طلبی به سمت خودگردانی در چارچوب ترکیه گرایش یافت.
در بیانیه انحلال پ.ک.ک، این گروه اعلام کرد که مأموریتش در شکستن انکار هویت کردی از سوی دولت ترکیه به سرانجام رسیده است.
اما تحلیل‌گران تأکید دارند که تحولات منطقه‌ای نیز نقش مهمی در این تصمیم داشته‌اند. خروج تدریجی آمریکا از سوریه و همکاری فزاینده بین آنکارا و دمشق، موقعیت گروه‌های کردی مسلح را تضعیف کرده است.
سینان اولگن، پژوهشگر اندیشکده Carnegie Europe می‌گوید:
«پ.ک.ک دیگر در سوریه عمق استراتژیک پیشین خود را ندارد.»
در همین حال، دولت ترکیه نیز ممکن است اکنون به دنبال راه‌حل‌های دموکراتیک برای مسئله کردها باشد. در آوریل ۲۰۲۴، دولت باغچلی، رهبر حزب ملی‌گرای حرکت (MHP)، از اوجالان دعوت کرد تا به‌صورت عمومی خشونت را محکوم کند—حرکتی غیرمنتظره که تحلیل‌گران آن را تلاش برای جلب حمایت کردها از اردوغان در انتخابات زودهنگام تفسیر کرده‌اند.
طبق قانون اساسی ترکیه، اردوغان برای برگزاری انتخابات زودهنگام به ۳۶۰ رأی پارلمان نیاز دارد—رقمی که تنها با حمایت نمایندگان کرد ممکن است محقق شود.
با این حال، سرنوشت اوجالان همچنان در هاله‌ای از ابهام است. برخی تحلیل‌گران معتقدند که شرایط زندان وی ممکن است به‌تدریج بهبود یابد.
اولگن می‌افزاید:
«دولت ابتدا واکنش عمومی را خواهد سنجید، پیش از آن‌که گام‌های بزرگ‌تری بردارد.»
در حالی که بسیاری از شهروندان ترکیه هنوز اوجالان را تروریست می‌دانند، بخش قابل توجهی از کردها او را نماد حقوق کردها می‌دانند.
این تحول تاریخی همچنان در حال شکل‌گیری است و بازتابی از چالش‌ها و امیدهای تازه در روابط دولت ترکیه با اقلیت کرد آن محسوب می‌شود.
