عربستان سعودی و امارات متحده عربی، دو بازیگر کلیدی در خلیج، بار دیگر در مسیر یک رویارویی جدی دیپلماتیک قرار گرفتهاند. تحولات اخیر در یمن، بهویژه در ولایت حضرموت، شکافهای عمیق میان دو کشور را آشکارتر ساخته است.
شورای انتقالی جنوبی (STC) که از سوی امارات حمایت میشود، اعلام کرده است که کنترل شهر سیئون، یکی از بزرگترین شهرهای حضرموت شرقی، را به دست گرفته است. این شهر پیش از این در اختیار ائتلاف قبایل حضرموت قرار داشت که از حمایت عربستان برخوردار است. مطابق معمول، اتهام اصلی علیه این قبایل، وابستگی آنان به «اخوانالمسلمین» عنوان شده است.
حضرموت نزدیک به یکسوم خاک یمن را تشکیل میدهد و حدود ۸۰ درصد ذخایر محدود نفتی این کشور در همین منطقه قرار دارد. اما مسئله اصلی فراتر از منابع طبیعی است. شورای انتقالی جنوبی که از سوی امارات پشتیبانی میشود، بهطور آشکار برای استقلال کامل جنوب یمن تلاش میکند. در مقابل، عربستان به دنبال یک توافق سیاسی با حوثیهاست تا وحدت یمن را حفظ کند.
برای ریاض، یک یمن متحد و نسبتاً باثبات، تضمینکننده امنیت مرزهای جنوبی پادشاهی است. اما امارات ترجیح میدهد وضعیت یمن همچنان چندپاره و بیثبات باقی بماند؛ زیرا یک حکومت حوثی درگیر بحران، توان کمتری برای تهدید مسیرهای تجاری در بابالمندب یا هدف قرار دادن متحد امارات، اسرائیل، خواهد داشت.
ریاض اکنون به این نتیجه رسیده است که جاهطلبیها و رویکردهای ابوظبی با تلاشهای گستردهتر منطقه برای ثبات در تضاد قرار دارد. امارات در تلاش است تا یک ساختار امنیتی موازی با محوریت اسرائیل ایجاد کند. این کشور همچنین از گروههای شبهنظامی و بازیگران جنجالی مانند نیروهای واکنش سریع سودان (RSF) در آفریقا و خاورمیانه حمایت میکند و در اروپا نیز با تأمین مالی جریانهای اسلامستیز، فعالیتهای خود را زیر عنوان مقابله با «اخوانالمسلمین» توجیه میکند.
گزارشها نشان میدهد که محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، در سفر اخیر خود به آمریکا از رئیسجمهور ترامپ خواسته است تا بر امارات فشار وارد کند و حمایت نظامی و اقتصادی این کشور از RSF را متوقف سازد؛ گروهی که متهم به ارتکاب جنایتهای گسترده است.
تنش میان عربستان و امارات موضوع تازهای نیست. در سال ۲۰۲۱، دو کشور تا آستانه درگیری آشکار پیش رفتند، زمانی که امارات از اجرای کاهش تولید نفت مورد توافق در اوپک سر باز زد. آن بحران بهسختی مهار شد.
اما اکنون شرایط حساستر از گذشته است. اقدامات امارات نهتنها منافع عربستان را تهدید میکند، بلکه امنیت منطقهای را نیز در معرض خطر قرار داده است. با تشدید رقابتها در یمن، آینده روابط دو کشور بیش از هر زمان دیگری مبهم به نظر میرسد