اسلامآباد – وزیر خارجهٔ افغانستان، امیرخان متقی، اخیراً در یک نشست در اکادمی وزارت خارجهٔ افغانستان سخنرانی کرد و دربارهٔ روابط پاکستان–افغانستان، مدیریت پناهجویان، تجارت و امنیت منطقهای صحبت نمود. او گفت: «مشکل پاکستان با بلوچها در بلوچستان هفتاد و هشت سال ادامه داشته—آیا این مشکل از همان روزی آغاز نشد که پاکستان ایجاد شد؟ مشکلات آنها با تحریک طالبان پاکستان نیز بیش از بیست سال دوام داشته است.» این اظهارات به اختلافات تاریخی اشاره داشت و همزمان چالشهای امنیتی جاری را نیز برجسته کرد، از جمله حضور رهبران تحریک طالبان پاکستان که بهطور آشکار در افغانستان فعالیت میکنند، از خاک افغانستان علیه پاکستان حمله انجام میدهند و از پناهگاههای امن زیر حاکمیت طالبان بهرهمند میشوند.
او در ادامه گفت: «هیچ رهبر سیاسی در پاکستان نیست که سالها را در زندانهای این کشور سپری نکرده باشد و زندانهایشان هنوز هم پر است. بنابراین باید به حل این مسائل توجه کنند. ما به پاکستان، دولت آن و مقامهایش مشوره میدهیم: بهعنوان یک کشور بزرگ و همسایهٔ مهم، باید صبر، مدیریت خوب و تمرکز بر حل مشکلات داخلی داشته باشید.» در حالی که افغانستان به اختلافات تاریخی اشاره میکند، نگرانی اصلی همچنان تروریزم فرامرزی است که بهطور مداوم تهدیدهای جدی برای امنیت و ثبات منطقه ایجاد میکند.
تابآوری اقتصادی و چالشهای حکومتداری
متقی توانایی افغانستان در مدیریت فشارهای تجاری را برجسته کرد و گفت: «اما این ملت شجاع و باعزت و تاجران دلیر آن توانستند در مدت تنها ده روز فشار شدید، تمام کمبودها را از هر گوشهٔ جهان تأمین کنند. قیمتها در افغانستان تحت کنترل است؛ هیچ بحران واقعی رخ نداد.» او افزود: «در چهار سال گذشته، افغانستان بیشتر از پنجاه سال پیشرفت صنعتی داشته است. الحمدلله، امروز در بسیاری از امور خودکفا هستیم، روی پای خود ایستادهایم و تجارت ما با جهان باز است—اگر یک در بسته شود، ده در دیگر باز میشود.»
با وجود این ادعاها، میلیونها افغان همچنان با گرسنگی، بیکاری و مشکلات اقتصادی روبهرو هستند. اختلالهای موقت در ترانزیت نیز وابستگی شدید افغانستان به پاکستان را آشکار کرد و چالشهای پایدار در حکومتداری و اقتصاد را برجسته ساخت.
مواد مخدر و رویدادهای امنیتی منطقهای
در مورد مواد مخدر، متقی گفت: «موضوع دیگر کشت کوکنار در افغانستان بود که یک مسئلهٔ بزرگ محسوب میشد. الحمدلله این موضوع حل شده است. کشت پایان یافته و قاچاق و تجارت آن ممنوع شده است.» با این حال، هزاران هکتار زمین در آنسوی مرز همچنان زیر کشت است و گزارشهای بینالمللی تأیید میکنند که افغانستان همچنان یکی از مراکز اصلی مواد مخدر در جهان است.
در مورد رویدادهای امنیتی، او گفت: «اخیراً یک فرد افغان دو سرباز آمریکایی را کشت. این یک رویداد فردی بود. شخصی که این کار را انجام داد، توسط خود آمریکاییها آموزش دیده بود.» او بر نیاز به روابط دیپلماتیک و خدمات کنسولی تأکید کرد و افزود: «ما بارها به آمریکاییها گفتهایم که به روابط دیپلماتیک نیاز داریم تا بتوانیم خدمات کنسولی برای شهروندان خود فراهم کنیم. این کار مانع میشود که مردم مجبور به سفر غیرقانونی یا انجام اعمال خلاف قانون شوند.»
متقی همچنین به رویداد مرزی افغانستان–تاجیکستان که در آن شهروندان چینی کشته شدند اشاره کرد و گفت: «ما ابراز تأسف عمیق کردیم و هیئتهایی را برای تحقیق تعیین نمودیم. دیدگاهها و اطلاعات خود را با طرفهای چینی و تاجیک شریک ساختیم. ما این رویداد را شدیداً محکوم میکنیم و بهطور جدی در تلاش هستیم ریشههای کسانی را شناسایی کنیم که میان کشورهای منطقه بیاعتمادی ایجاد میکنند.»
جمعبندی
در حالی که افغانستان بر دستاوردهای داخلی تأکید میکند، پاکستان همچنان با تهدیدهای مستقیم امنیتی از سوی گروههای مسلحی روبهرو است که در داخل خاک افغانستان فعالیت دارند. اختلافات تاریخی نمیتواند توجیهی برای اجازه دادن به فعالیت شبکههای تروریستی در آنسوی مرز باشد. پایان دادن به پناهگاههای تروریستی، مهار حملات فرامرزی، کنترل قاچاق مواد مخدر و تقویت حکومتداری و خدمات کنسولی، اقدامات اساسی برای تضمین ثبات و همکاری منطقهای بهشمار میروند.