در هفتههای اخیر، افغانستان و ازبکستان توافقهای تازهای در زمینه تجارت و صادرات دوا امضا کردهاند که نشاندهنده تلاش طالبان برای تنوعبخشی به روابط اقتصادی کشور است. بر اساس گزارشهای رسانههای داخلی چون آریانا نیوز و خاما پرس، افغانستان اکنون توانایی تولید بیش از ۹۰۰ نوع دوا را دارد که حدود ۱۰۰ نوع آن به مرحله خودکفایی رسیده است. در همین حال، ازبکستان اعلام کرده که صادرات دوا به افغانستان را تا پایان سال ۲۰۲۵ به بیش از ۵۰ میلیون دالر افزایش خواهد داد.
طبق گزارش سفیر نیوز، توافق تازه میان کابل و تاشکند شامل صادرات دوا، سیمان و همکاری در بخشهای صنعتی است. این توافق در شرایطی امضا شده که افغانستان با کمبود شدید سیمان و دوا روبهرو بوده و نیاز فوری به واردات دارد. ازبکستان نیز افغانستان را یکی از شرکای کلیدی تجاری خود معرفی کرده و در ده ماه گذشته بیش از ۸۵۵ میلیون دالر کالا به افغانستان صادر کرده است.
این توافقها بخشی از سیاست تازه طالبان برای تنوعبخشی اقتصادی پس از سخنان ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی طالبان، است. او تأکید کرده بود که افغانستان نباید تنها به یک کشور وابسته باشد و باید روابط تجاری خود را با همسایگان مختلف گسترش دهد. توافق با ازبکستان در همین راستا ارزیابی میشود و میتواند جایگزینی برای کاهش وابستگی به پاکستان باشد.
در همین حال، پاکستان با بستن مرزها و توقف تجارت، نگرانیهای خود را ابراز کرده است. مقامات پاکستانی گفتهاند که افزایش فشارهای امنیتی و حضور گروههای مسلح در مرزها دلیل اصلی این اقدام بوده است. این تصمیم باعث شده که تجارت میان دو کشور به شدت کاهش یابد و افغانستان برای تأمین نیازهای اساسی خود به گزینههای جایگزین مانند ازبکستان و ایران روی آورد. از نگاه تحلیلگران، این اقدام پاکستان نه تنها فشار اقتصادی بر افغانستان وارد میکند، بلکه طالبان را به سمت دیپلماسی اقتصادی متنوعتر سوق داده است.
در نهایت، این تحولات نشاندهنده تغییر مهم در سیاست اقتصادی طالبان است. افغانستان با استفاده از ظرفیتهای داخلی در تولید دوا و با گسترش روابط تجاری با ازبکستان، تلاش دارد تصویر تازهای از استقلال اقتصادی خود ارائه دهد. اما فشارهای پاکستان و بسته شدن مرزها همچنان چالش بزرگی برای آینده تجارت افغانستان باقی مانده است.