کابل — گزارش برنامه توسعه سازمان ملل که در ۱۲ نوامبر ۲۰۲۵ منتشر شد، نشان میدهد که بهبود شکننده اقتصادی افغانستان در برابر سه شوک بزرگ شامل بازگشت گسترده مهاجران، بلایای طبیعی و مشارکت بسیار محدود زنان در بازار کار، با چالشهای جدی مواجه شده است. این گزارش تصویر تلخی ارائه میدهد: نزدیک به ۹ خانواده از هر ۱۰ خانواده برای بقا مجبور به حذف وعدههای غذایی، فروش داراییها یا ورود به بدهی شدهاند
سیل بازگشت مهاجران و فشار بر منابع محدود
از سال ۲۰۲۳، بیش از ۴.۵ میلیون افغان از ایران و پاکستان به کشور بازگشتهاند که تقریباً ۱۰ درصد جمعیت افغانستان را افزایش داده است. با اسکان این بازگشتکنندگان، خدمات عمومی که پیشتر تحت فشار بودند، بیش از پیش تحت تنش قرار گرفتهاند. کمبود مسکن جدی است، اجارهبها در مناطق کلیدی سه برابر شده و کلاسهای درس با ۷۰ تا ۱۰۰ دانشآموز مواجه هستند. تحقیقات برنامه توسعه سازمان ملل از بیش از ۴۸,۰۰۰ خانوار نشان میدهد که متوسط بدهی خانوادههای بازگشتی بین ۳۷۳ تا ۹۰۰ دلار است، یعنی تا پنج برابر درآمد ماهانه حدود ۱۰۰ دلار. بیش از نیمی از این خانوادهها برای خرید غذا از مراقبتهای پزشکی صرفنظر میکنند و ۴۵ درصد برای تأمین آب به منابع غیرایمن مانند چشمههای باز وابستهاند
زنان، بلایای طبیعی و نیاز فوری به اقدام
خانوارهای زنان سرپرست بهویژه آسیبپذیر هستند؛ مشارکت زنان در نیروی کار به حدود ۶ درصد کاهش یافته که یکی از پایینترین سطحهای جهانی است. در برخی استانها یکچهارم خانوارها به زن نانآور وابستهاند، اما محدودیتهای حرکت و اشتغال زنان دسترسی آنها به کار، آموزش و خدمات بهداشتی را مسدود کرده است. همزمان، افغانستان امسال با زمینلرزه، خشکسالی و سیل مواجه شد که هزاران خانه را نابود کرد و خدمات عمومی را بیش از حد تحت فشار قرار داد. علاوه بر این، کمکهای مالی بینالمللی به شدت کاهش یافته و درخواست ۳.۱ میلیارد دلاری سازمان ملل برای سال ۲۰۲۵ به شدت کمبودجه مانده است. هشدار میدهد که مگر سرمایهگذاری فوری در معیشت، مسکن و خدمات فراگیر انجام شود، بحرانهای همپوشانی فقر، جابجایی و محرومیت عمیقتر خواهند شد. کانی ویگناراجا، معاون دبیرکل سازمان ملل و مدیر منطقهای برای آسیا و اقیانوسیه، میگوید: «جامعههای بازگشتی و میزبان افغانستان تحت فشار شدید قرار دارند. وقتی زنان از کار منع میشوند، خانوادهها، جوامع و کشور متضرر میشوند
اخبار مرتبط: اخراج هزاران مهاجر افغان از پاکستان و ایران و معرفی جزئیات طرح کفیل