ایالات متحده توافقنامههای راهبردی مواد معدنی در آسیا امضا کرد
در یک تغییر مهم در سیاست خارجی که هدف آن کاهش وابستگی به پکن است، رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، چندین توافقنامه با جاپان، مالیزیا، تایلند، ویتنام و کامبوج برای تأمین منابع مواد معدنی نادر امضا کرده است. این مواد، عناصر کلیدی در تولید تلفنهای هوشمند، وسایل نقلیه برقی و سامانههای پیشرفته تسلیحاتی به شمار میروند
ایالات متحده برای تأمین مواد معدنی نادر در آسیا توافقنامههای راهبردی امضا کرد
توافقنامههایی که در جریان سفر آسیایی دونالد ترامپ اعلام شد، بخشی از تلاش گسترده واشنگتن برای به چالش کشیدن سلطه چین در صنعت جهانی مواد معدنی نادر است. با این حال، کارشناسان هشدار میدهند که این طرح ممکن است سالها طول بکشد و نیازمند سرمایهگذاری عظیمی برای موفقیت باشد
به چالش کشیدن تسلط چین
چین در حال حاضر حدود ۷۰ درصد از فرآوری جهانی مواد معدنی نادر را در اختیار دارد و از این موقعیت در منازعات تجاری گذشته با واشنگتن بهعنوان اهرم فشار استفاده کرده است. محدودیتهای اخیر صادراتی چین بار دیگر نگرانیهای جهانی درباره شکنندگی زنجیره تأمین را برانگیخته و وابستگی غرب به بخش پالایش مواد معدنی پکن را آشکار کرده است
پاتریک شرودر، پژوهشگر اندیشکده چتهمهاوس، میگوید: «ساخت معادن و تأسیسات فرآوری جدید در مناطقی مانند استرالیا، ایالات متحده و اروپا بسیار پرهزینهتر و از نظر زیستمحیطی چالشبرانگیزتر از چین خواهد بود
نقش کلیدی جاپان و استرالیا
جاپان و استرالیا بهعنوان شرکای کلیدی واشنگتن در این استراتژی مطرح شدهاند. توکیو و واشنگتن توافقنامه جدیدی برای تأمین مواد معدنی نادر امضا کردند که شامل سرمایهگذاری احتمالی ۵۵۰ میلیارد دالری از سوی آمریکا است، در حالی که استرالیا نیز توافقنامه همکاری ۸.۵ میلیارد دالری در زمینه فرآوری مواد معدنی خارج از چین را نهایی کرده است
سفر اخیر نخستوزیر استرالیا، آنتونی آلبانیزی، به کاخ سفید بر گسترش این همکاری تأکید کرد. ترامپ در این دیدار گفت: «در عرض یک سال، آنقدر مواد معدنی نادر خواهیم داشت که نخواهیم دانست با آنها چه کنیم
همکاریهای آسیای جنوب شرقی
مالیزیا، تایلند، ویتنام و کامبوج نیز یادداشت تفاهمهایی با آمریکا امضا کردهاند تا دسترسی واشنگتن به منابع معدنی خود را افزایش دهند. این توافقها شامل تعهداتی برای تضمین صادرات پایدار و جذب سرمایهگذاریهای غیرچینی در بخش فرآوری محلی است
با این حال، تحلیلگران هشدار میدهند که این توافقنامهها الزامآور نیستند و ممکن است در آینده با چالشهای سیاسی مواجه شوند. قوانین سختگیرانه زیستمحیطی و هزینههای بالا همچنان از موانع اصلی اجرای سریع آنها محسوب میشود.
موانع زیستمحیطی و فنی
استخراج و تصفیه مواد معدنی نادر فرایندهایی پیچیده و آلاینده است که شامل استخراج، شستوشو و پالایش در دماهای بالا میشود. هرچند ایالات متحده و شرکایش قصد دارند تولید پاکتر را ترویج دهند، کارشناسان میگویند این رویکرد روند توسعه را کند خواهد کرد
شرکت استرالیایی همچنان بزرگترین تأمینکننده خارج از چین است، اما فعالیتهای آن در مالیزیا با موانع نظارتی طولانیمدت روبهرو بوده است
مسیر طولانی در پیش
با وجود اهداف بلندپروازانه، تسلط چین بر فرآوری مواد معدنی نادر همچنان مستحکم است. تحلیلگران میگویند حتی با گسترش همکاری میان ایالات متحده، جاپان و استرالیا، ایجاد زنجیرههای تأمین جایگزین سالها زمان خواهد برد
به گفته مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی «تنوعبخشی به زنجیره تأمین مواد معدنی نادر ضروری است، اما وعدهها بهتنهایی برای رقابت با ظرفیت چین کافی نخواهد بود
در حالی که ترامپ خود را برای دیدار مهم با رئیسجمهور چین، شی جینپینگ، در اواخر همین هفته آماده میکند، رقابت بر سر مواد معدنی نادر بهعنوان جبههای تازه در رویارویی گستردهتر میان ایالات متحده و چین در حال شکلگیری است