هنگامی که طالبان در ماه اگست سال ۲۰۲۱ وارد کابل شدند، این تنها تغییر قدرت نبود؛ بلکه فروپاشی آخرین سنگر دموکراسی افغانستان بود رسانه‌های آزاد و مستقل. سرکوب رسانه‌ای طالبان در افغانستان تنها سانسور نیست؛ بلکه نابودی عمدی حقیقت است
در چهار سال گذشته، افغانستان به گفتهٔ نهادهای حقوق بشری به «سیاهچال خبرنگاری» تبدیل شده است. مرکز خبرنگاران افغانستان در نیمهٔ نخست سال ۲۰۲۵، ۱۴۰ مورد تخطی علیه خبرنگاران را ثبت کرده است افزایشی ۵۶ درصدی نسبت به سال قبل. هر رقم در این آمار، پشت خود اتاق خبر شکسته‌ای، خبرنگار خاموش‌شده‌ای، یا زندگی‌ای را پنهان دارد که به‌خاطر گفتن حقیقت از میان رفته است
کالبدشکافی نابودی رسانه
رسانه‌های افغانستان که پس از سال ۲۰۰۱ با کمک جامعهٔ جهانی شکوفا شده بودند، اکنون زیر فشار یک کارزار سازمان‌یافتهٔ حقوقی، ایدیولوژیک و فزیکی درهم شکسته‌اند. سرکوب رسانه‌ای طالبان امروز نظام‌مند شده است
وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان به نهاد سانسور مبدل گردیده است. نشر برنامه‌های بی‌بی‌سی، صدای امریکا و دویچه‌وله برای رسانه‌های خصوصی ممنوع شده است. خبرنگاران باید پیش از نشر خبر، اجازهٔ رسمی بگیرند. هر اتاق خبر در عمل به دفتر حکومتی مبدل شده است
قانون «امر به معروف و نهی از منکر» سال ۲۰۲۴ که به نام «قانون اخلاق» شناخته می‌شود، این سرکوب را رسمیت بخشید. این قانون نشر هرگونه «تصویر موجودات زنده» را ممنوع اعلام کرد، عکاسان خبری را خاموش ساخت و ۲۳ شبکهٔ تلویزیونی را بست. آنچه باقی مانده، فقط تریبون تبلیغات رسمی است
ابهام در این قوانین ترس می‌آفریند. خودسانسوری بر رسانه‌ها حاکم شده است. طالبان دیگر نیازی ندارند به هر رسانه یورش برند؛ زیرا ذهن خبرنگارانی را که زمانی آزادانه گزارش می‌دادند، تسخیر کرده‌اند
خشونت به مثابه ابزار حکومت
سانسور لایهٔ بیرونی است؛ خشونت اساس آن. ادارهٔ عمومی استخبارات طالبان با تهدید، بازداشت و شکنجه، کنترول را اعمال می‌کند. خبرنگارانی که به اتهام گزارش‌دهی غیر اسلامی» بازداشت می‌شوند، در صورت بازگشت، با زخم و رنج روانی برمی‌گردند اگر برگردند
در سال ۲۰۲۵، چندین ایستگاه رادیویی به اتهام «همکاری با بیگانگان» بسته شدند. آنانی که اجازهٔ فعالیت دوباره یافتند، مجبور شدند با رژیم طالبان «توافق‌نامهٔ وفاداری» امضا کنند. این سرکوب برای زنان خبرنگار ویرانگرتر بوده است؛ بیش از ۸۰ درصد آنان از سال ۲۰۲۱ به این‌سو کار خود را از دست داده‌اند. آن‌هایی که هنوز کار می‌کنند، نمی‌توانند بدون برقع کامل روی پرده ظاهر شوند، بدون محرم سفر کنند یا آزادانه گزارش دهند
کارشناسان سازمان ملل سیاست‌های طالبان را «آزار و تعقیب جنسیتی در حد جنایت علیه بشریت» توصیف می‌کنند. با این حال، در برابر تمام دشواری‌ها، هنوز نشانه‌هایی از مقاومت وجود دارد. در سال ۲۰۲۴، شمار زنان خبرنگار فعال از ۵۵۷ به ۸۹۳ نفر افزایش یافت
آن‌سوی مرزها: پناه و خیانت
طرح «بازگشت اجباری اتباع غیرقانونی» پاکستان در سال ۲۰۲۵، تلاشی است میان حفظ امنیت ملی و مسئولیت بشردوستانه. هرچند اسلام‌آباد هدفش کنترول مرزها و مهار افراط‌گرایی است، اما این سیاست ناخواسته جان خبرنگاران افغان را که از سرکوب رسانه‌ای طالبان گریخته‌اند، به خطر انداخته است. بسیاری از آنان دارای کارت‌های معتبر ثبت‌نام اند، اما اکنون با خطر اخراج روبه‌رو هستند. یک رویکرد راهبردی و مبتنی بر حقوق بشر می‌تواند به پاکستان کمک کند تا هم منافع امنیتی‌اش را حفظ کند و هم وجههٔ اخلاقی و نرم‌قدرت خود را به‌عنوان کشوری که عدالت را پاس می‌دارد، تقویت نماید
خاموشی، بی‌طرفی نیست
طالبان می‌کوشند نه‌تنها مردم، بلکه روایت یک ملت را نیز زیر کنترول خود گیرند. جنگ آنان بر ضد حافظه، بیان و خودِ حقیقت است. هر خبرنگار خاموش‌شده، هر رسانهٔ بسته‌شده، پیروزی دیگری برای تاریکی است. اما هنوز نفس مقاومت در جریان است. وب‌لاگ‌نویسان ناشناس، نشرکنندگان پنهان و زنانی که در برابر هر محدودیت می‌ایستند، همچنان داستان افغانستان را روایت می‌کنند. شجاعت آنان ضربان حیات کشور را زنده نگه می‌دارد
جامعهٔ جهانی یک‌بار افغانستان را تنها گذاشت؛ نباید بار دیگر چنین کند. زیرا اگر سرکوب رسانه‌ای طالبان در افغانستان پیروز شود، نه‌تنها روزنامه‌نگاری را خواهد کشت، بلکه عدالت را نیز با آن به گور خواهد سپرد
