اسلام‌آباد – پیام تسلیت سخنگوی طالبان، ذبیح‌الله مجاهد، در پی تلفات ناشی از اعتراض‌های تحریک لبیک پاکستان (تی ال پی )، موجی از بحث‌های شدید سیاسی را در سراسر پاکستان برانگیخته است؛ مقام‌ها و تحلیل‌گران آن را تلاشی سیاسی برای بهره‌برداری از وضعیت داخلی نظم و قانون در پاکستان توصیف کرده‌اند
در بیانیه‌ای به تاریخ ۱۳ اکتبر تحت عنوان «پیام تسلیت به‌دلیل تیراندازی بر معترضان و تلفات در پاکستان»، مجاهد ادعا کرده است که نیروهای نظامی پاکستان بر معترضان آتش گشوده‌اند و گفته که «تیراندازی مستقیم و حملات خشونت‌آمیز» ارتش باعث «تلفات سنگین و خسارات مالی چشم‌گیر در میان مردم ملکی» شده است
ذبیح‌الله مجاهد در این پیام نوشت: «ما عمیقاً متأثر و اندوهگین از این خشونت و از دست دادن جان‌های بی‌گناه هستیم» و به خانواده‌های قربانیان «مراتب تسلیت قلبی» خود را ابراز کرد و از دولت اسلام‌آباد خواست «از اقدامات خشونت‌آمیز بیشتر علیه مردم خودداری کرده و راه‌حل‌هایی بر پایه گفت‌وگو و تفاهم متقابل در پیش گیرد
اسلام‌آباد این اتهام را رد کرد
مقام‌های پاکستانی به‌طور رسمی به این بیانیه پاسخ نداده‌اند، اما به‌صورت غیررسمی آن را «نادرست و ریاکارانه» توصیف کرده‌اند و گفته‌اند هیچ واحد نظامی‌ای علیه معترضان اعزام نشده بود
مقام‌های امنیتی تأکید کرده‌اند که عملیات تأمین نظم از سوی پولیس و اداره ملکی انجام شده، پس از آن‌که درگیری‌ها به خشونت کشیده شد و منجر به کشته شدن یک افسر پولیس و زخمی شدن چندین تن دیگر گردید
یک مقام ارشد وزارت داخله پاکستان به ایچ تی ان گفته است: «این اقدام در راستای تأمین نظم و قانون صورت گرفت. هیچ کشور دارای حاکمیت اجازه نمی‌دهد که گروه‌های مسلح به بهانه‌های مذهبی پایتختش را فلج کرده یا بر پولیس حمله کنند
تحلیل‌گران: بیانیه طالبان بخشی از یک الگوی تبلیغاتی است
تحلیل‌گران سیاسی این بیانیه طالبان را بخشی از الگوی گسترده‌تر تبلیغاتی دانسته‌اند که پس از تنش‌های اخیر در امتداد مرز پاکستان و افغانستان از کابل منتشر می‌شود
ذبیح‌الله مجاهد همچنین اشاره کرده‌اند که وزارت خارجه پاکستان در آخرین اعلامیه رسمی‌اش در ۱۲ اکتبر، برای نخستین بار از واژه «رژیم طالبان» به‌جای «دولت موقت افغانستان» استفاده کرده است؛ تغییری مهم در زبان دیپلماتیک که نشان‌دهنده افزایش نارضایتی اسلام‌آباد از رفتار کابل است
این تغییر واژگانی، هرچند ظریف، ولی پرمعناست؛ و بیانگر آن است که پاکستان دیگر طالبان را شریک قابل اعتماد نمی‌بیند، بلکه آن‌ها را رژیمی بدون پاسخ‌گویی می‌داند که به بی‌ثباتی در مرزها دامن می‌زند
منتقدان: تبلیغات زیر نام همدردی
ناظران سیاسی در اسلام‌آباد و پشاور، این پیام طالبان را تلاشی برای نمایش اخلاق‌گرایی و در عین حال انحراف افکار از ناکامی‌های داخلی افغانستان توصیف کرده‌اند
یک دیپلمات بازنشسته پاکستانی گفت: «طنز ماجرا این‌جاست که همان رژیمی که از تحریک طالبان پاکستان (تی تی پی ) پناه می‌دهد – گروهی که مسئول کشتار صدها پاکستانی است – حالا ادعای نگرانی برای جان افراد بی‌گناه دارد
فعالان حقوق بشر نیز آنچه را که «خشم انتخابی» کابل خوانده‌اند، به باد انتقاد گرفتند. آنان گفتند افغانستان تحت طالبان یکی از سرکوب‌گرترین کشورها در جهان است؛ جایی که زنان از آموزش و کار محروم‌اند، اعتراضات عمومی ممنوع است و روزنامه‌نگاران با زندان یا ناپدید شدن روبه‌رو می‌شوند
تحلیل‌گران افزودند که استفاده پاکستان از اصطلاح «رژیم طالبان» بازتابی از این سرخوردگی فزاینده از رفتار اخلاق‌نمایانه کابل است و بخشی از سیاست جدید پاکستان می‌باشد که بر «پاسخ‌گویی» تمرکز دارد، نه «برادری
پیوندهای منطقه‌ای و کشمکش‌های ژئوپولیتیک
تحلیل‌گران امنیتی می‌گویند بیانیه مجاهد را نمی‌توان جدا از تحولات اخیر منطقه‌ای دانست، از جمله نزدیکی بیشتر کابل با هند – کشوری که به‌طور تاریخی روایت‌های ضد پاکستانی را تقویت کرده است
آنان هشدار داده‌اند که چنین بیانیه‌هایی بازتابی از لحن تبلیغاتی هند است، به‌ویژه تلاش‌هایی برای نمایش پاکستان به‌عنوان کشوری بی‌ثبات و سرکوب‌گر
یک تحلیل‌گر ارشد امنیتی گفت: «اعتبار امارت اسلامی در مسائل بشردوستانه تقریباً صفر است. اگر کابل واقعاً نگران جان انسان‌های بی‌گناه است، باید پناهگاه‌های تی تی پی را در خاک خود برچیند، نه این‌که به پاکستان در مورد حکومت‌داری درس بدهد
آنان یادآور شدند که این اتفاق درست یک روز پس از آن رخ داد که وزارت خارجه پاکستان اصطلاح «دولت موقت افغانستان» را کنار گذاشت. به گفته آنان، تغییر به «رژیم طالبان» بازتابی از تغییر دکترین پاکستان است: از سیاست نرم به سیاست بازدارندگی؛ از صبوری همسایگی به واقع‌گرایی دفاعی
زمینه: اعتراض‌های تحریک لبیک پاکستان
اعتراض‌های تحریک لبیک پاکستان (تی ال پی ) از اوایل ماه اکتبر آغاز شد. این حزب خواهان راهپیمایی به‌سوی اسلام‌آباد در اعتراض به سیاست‌های بین‌المللی درباره غزه بود. اما تظاهرات به خشونت کشیده شد، زمانی که شرکت‌کنندگان مسلح بر پولیس حمله کردند؛ این حملات باعث تلفات و خساراتی در لاهور و دیگر شهرها گردید
مقام‌ها این ناآرامی‌ها را «تلاش غیرقانونی برای فلج ساختن پایتخت» توصیف کرده‌اند و تأکید کردند که میان اعتراض قانونی و هرج‌ومرج خشونت‌بار، تفاوت قائل‌اند
اخبار مرتبط : پیشرفت در روابط هند و افغانستان، هند روابط دیپلماتیک خود را با افغانستان ارتقا داد وسفارت افغانستان در دهلی نو دوباره فعال شد
تحلیل‌گران می‌گویند لحن جدید کابل، تغییری چشم‌گیر از دیپلماسی سنتی افغانستان است؛ دیپلماسی‌ای که به‌طور تاریخی از اظهارنظر علنی در مورد امور داخلی پاکستان خودداری می‌کرد. این تحول در حالی رخ می‌دهد که حملات فرامرزی توسط شورشیان مستقر در داخل افغانستان افزایش یافته و هشدارهای جدیدی از سوی پاکستان مبنی بر پایان یافتن صبر و حوصله‌اش صادر شده است
با استفاده از واژه «رژیم» برای حاکمان کابل، اسلام‌آباد عملاً به دورهٔ نرمش دیپلماتیک خود پایان داده و افغانستان را نه به‌عنوان همسایه‌ای دچار مشکل، بلکه به‌عنوان یک تهدید امنیتی معرفی می‌کند
برای اسلام‌آباد، اظهارات ذبیح‌الله مجاهد نه بیان تسلیت، بلکه مداخله در روایت سیاسی تلقی می‌شود – حرکتی تبلیغاتی که زیر نقاب انسان‌دوستی صورت گرفته است
برای کابل، این بیانیه بیانگر استفاده فزاینده‌اش از «دیپلماسی رسانه‌ای» است؛ تلاشی برای منحرف ساختن توجه‌ها از سرکوب‌های داخلی و وضعیت وخیم امنیتی در داخل کشور
در معادلهٔ نوظهور منطقه‌ای، اکنون کلمات معنا دارند؛ و انتخاب واژه «رژیم طالبان» به‌جای «دولت موقت» از سوی پاکستان، نشان می‌دهد که آستانه تحمل اسلام‌آباد به پایان رسیده است
