پیشاور/ اسلامآباد — اعلامیه وزیر اعلی علی امین گنداپور مبنی بر اینکه دولتش «اجازه هیچ گونه عملیات در خیبرپختونخوا را نخواهد داد» بحثهای شدیدی را درباره نحوه مقابله پاکستان با احیای تحریک طالبان پاکستان (تی تی پی ) برانگیخته است
گنداپور شنبه در یک گردهمایی سیاسی در پیشاور گفت: ما اجازه هیچ گونه عملیات در خیبرپختونخوا را نمیدهیم و از چنین عملیاتهایی نیز حمایت نمیکنیم. ما تاکنون ۸۰ هزار شهید در راه مبارزه با تروریسم دادهایم.» او افزود: دولت فدرال، گوش کنید. دولت کی پی از عملیات یا جابهجایی حمایت نمیکند
اگرچه اظهارات او مورد تشویق هوادارانش قرار گرفت، اما مقامات امنیتی و تحلیلگران هشدار دادهاند که این موضع میتواند به شورشیان فضای تازهای برای سازماندهی مجدد بدهد و تلاشهای ضدتروریسم ملی را تضعیف کند
اخبار مرتبط : عمران خان خواستار گفتوگو با افغانستان شد، اما خشونتهای تی تی پی و وعدهشکنیهایش را نادیده گرفت
یک موضع متغیر
علی امین گنداپور پیامهای ثابتی نداشته است. در ماه جولای، او نیروهای مسلح را به عنوان «مهمان» در خیبرپختونخوا توصیف کرد و گفت که آنان به درخواست دولتش در این منطقه حضور دارند و باید با احترام با آنها رفتار شود. اما در ویدئویی دیگر بعد از جلسه پارلمانی تحریک انصاف، ارتش را به کشته شدن غیرنظامیان در باجوړ متهم کرد و گفت چنین عملیاتهایی باعث از بین رفتن اعتماد عمومی میشود
به تازگی، او پذیرفت که استفاده از گلولهبارانها، حملات پهپادی و جتهای جنگنده علیه شورشیان حق قانونی ارتش است و دولتش نمیتواند جلوی این اقدامات را بگیرد. این تغییر مواضع باعث شده تحلیلگران درباره اصولی بودن یا صرفاً سیاسی بودن موضع «بدون عملیات» او شک کنند
دعوت به فراتر از مبارزه با تروریزم
در همان تجمع، گنداپور به شکایات قضایی و سیاسی نیز پرداخت و از دادگاهها خواست که «عدالت را برای عمران خان، همسرش و مردم اجرا کنند.» او تأکید کرد که مبارزه تحریک انصاف برای «آزادی واقعی» ادامه خواهد داشت و به طور مستقیم به رئیس ارتش، فیلد مارشال آصیم منیر خطاب کرد: «وظیفه شماست که نقش خود را بازی کرده و مسئله عمران را حل کنید
رهبران تحریک انصاف این گردهمایی را بخشی از یک کمپین گستردهتر دانستند. فیصل جاوید به جمعیت گفت که پیامهای ویدیویی از عمران خان پخش خواهد شد، هرچند که ویدیوها مربوط به تجمع قبلی بودند. ازام سوواتی، چهره ارشد حزب، قول داد که تا زمان آزادی عمران خان ظلم و بربریت را تحمل کنند. مقامهای حزب این تجمع را ایستادگی در برابر قانونگریزی و محدودیت آزادی بیان توصیف کردند
تاریخچه شکست مذاکرات با تحریک طالبان پاکستان (تی تی پی )
منتقدان به تاریخ پرچالش مذاکرات پاکستان با تی تی پی اشاره میکنند. توافقهای صلح در سالهای ۲۰۰۴، ۲۰۰۹، ۲۰۱۴ و اخیراً ۲۰۲۱–۲۲ پس از استفاده این گروه از آتشبسها برای سازماندهی مجدد و گسترش عملیات خود، فروپاشیدند
بین سالهای ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵، تی تی پی صدها حمله در خیبرپختونخوا و بلوچستان انجام داد که در آنها غیرنظامیان، پولیس و سربازان کشته شدند. اهداف شامل مدارس، جلسات جرگه و کاروانهای امنیتی بود
گزارشهای مستقل، از جمله گزارشهای تیمهای نظارتی سازمان ملل، تأیید میکنند که این گروه از پناهگاههایی در افغانستان عملیات میکند و حملات مرزی به مناطق قبیلهای پاکستان انجام میدهد
امنیت در برابر سیاست
کارشناسان مبارزه با تروریزم تأکید دارند که «عملیاتها اختیاری نیستند» و اشاره میکنند که قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل کشورهای عضو، از جمله پاکستان را ملزم به مقابله با گروههای تروریستی فهرستشده میکند
برخی همچنین تحریک انصاف (حزب گنداپور) را متهم میکنند که امنیت ملی را به یک ابزار سیاسی تبدیل کرده است. پیشتر، دولت تحریک انصاف در مرکز و خیبرپختونخوا تلاشهایی برای «آشتی» با تی تی پی انجام داد که منتقدان میگویند وضعیت امنیتی را بدتر کرد
تحلیلگران میگویند اظهارات گنداپور شباهت زیادی به روایتهای طولانی مدت حرکت حمایت از حقوق پشتون دارد که توسط رسانههای هندی نیز تشدید شده است و عملیات نظامی را منبع بیثباتی میدانند، نه واکنش به خشونت شورشیان
مردم خواهان حفاظت، نه مماشات
برای بسیاری از ساکنان خیبرپختونخوا، این بحث انتزاعی نیست. خانوادهها در مناطق سوات، بنو و وزیرستان جنوبی همچنان با تهدیدات باجگیری، قتلهای هدفمند و بمبگذاری مدارس مواجه هستند. گروههای جامعه مدنی و بزرگان قبیله بارها اعتراض کرده و خواستار حمایت قویتر و اقدام روشن علیه شورشیان شدهاند
یکی از فعالان پیشاور گفت: مردم( کی پی )خواهان صلح و امنیت هستند، نه مماشات با کسانی که فرزندان ما را میکشند
اهمیت ملی
دولت فدرال میگوید عملیاتها تنها زمانی آغاز میشوند که اطلاعات از تهدیدهای قریبالوقوع حکایت کند. مقامات وزارت کشور تأکید دارند که نابودی شبکههای شورشی نیازمند هماهنگی میان اسلامآباد و پیشاور است، نه رد علنی مبارزه با تروریزم
با توجه به اینکه پاکستان هماکنون با شورشهای مرزی، حملات گروههای مسلح در بلوچستان و جذب افراطگرایان از طریق فضای مجازی دست و پنجه نرم میکند، تحلیلگران هشدار میدهند که موضع سختگیرانه «بدون عملیات» گنداپور ممکن است خیبرپختونخوا را در برابر موج تازهای از خشونت تی تی پی آسیبپذیر کند
تجمع تحریک انصاف به عنوان نمایش قدرت
همزمان، تحریک انصاف این تجمع را نمایشی از قدرت خود معرفی کرد. هزاران هوادار حزب از سراسر کشور به پیشاور منتقل شدند، با استقرار بیش از ۱۴۰۰ نیروی پلیس و تکتیرانداز برای تأمین امنیت. رهبران پی تی آی از جمله خواهر عمران خان، عالیه خان، و رئیس حزب در استان، جنید اکبر، نیز در این تجمع حضور داشتند