در دهه ۱۹۸۰، افغانستان به عنوان متحد شوروی، اجازه داد تا پایگاههای هوایی این کشور در اختیار ارتش سرخ قرار گیرد و عملیات نظامی علیه پاکستان انجام شود. این اقدام بخشی از جنگ سرد و تنشهای منطقهای بود که تأثیر عمیقی بر روابط دو کشور به جای گذاشت
تاریخچه پایگاه بگرام و نقش آن در جنگ سرد
پایگاه هوایی بگرام که در دهه ۱۹۵۰ توسط شوروی ساخته شده بود، در جریان تهاجم شوروی به افغانستان (۱۹۷۹–۱۹۸۹) به مرکز اصلی پروازهای هواپیماهای میگ و سوخو تبدیل شد. پس از خروج شوروی، این پایگاه در جنگ داخلی افغانستان میان گروههای مختلف دست به دست شد و نهایتاً توسط طالبان استفاده گردید. با ورود نیروهای آمریکایی و ناتو در سال ۲۰۰۱، بگرام به بزرگترین پایگاه نظامی خارجی در افغانستان تبدیل شد
حمایت حکومت افغانستان از عملیات شوروی علیه پاکستان
حکومت حزب دموکراتیک خلق افغانستان تحت رهبری ببرک کارمل و سپس نجیبالله، اجازه داد تا شوروی از پایگاههای هوایی افغانستان، از جمله بگرام، شندند و قندهار، برای انجام حملات هوایی به پاکستان استفاده کند. این همکاری شامل پروازهای مشترک میان خلبانان افغان و شوروی بود
بمباران اردوگاههای پناهندگان و واکنشها
شوروی در طول این دوره اردوگاههای پناهندگان در شهرهای چمن(بلوچستان ) و پراچنار(خیبرپختونخوا) در پاکستان را بمباران کرد که در یکی از این حملات در سال ۱۹۸۷ بیش از ۱۰۰ غیرنظامی کشته شدند. رسانههای دولتی افغانستان این عملیاتها را تأیید و ستایش کردند. پاکستان نیز با استفاده از هواپیماهای اف-۱۶ خود چندین درگیری هوایی با جنگندههای شوروی و افغانستان داشت
پیامدهای تاریخی و معاصر
این دوره نشاندهنده همکاری نزدیک حکومت افغانستان با اتحاد شوروی بود که تأثیرات آن هنوز در روابط دو کشور احساس میشود. امروز بسیاری از افغانها از همکاری پاکستان با آمریکا در جنگ علیه ترور انتقاد میکنند، اما کمتر به حمایت حکومتهای کمونیست افغان از عملیات شوروی علیه پاکستان توجه دارند
نتیجهگیری
تاریخ جنگ سرد در افغانستان نمونهای از پیچیدگیهای منطقهای است که سیاستهای گذشته چگونه میتواند بر مناسبات امروز تأثیرگذار باشد. درک این تاریخچه میتواند به درک بهتر از چالشهای فعلی روابط افغانستان و پاکستان کمک کند