در یک تحول بزرگ، پاکستان و عربستان سعودی روز چهارشنبه توافقنامه «راهبردی دفاعی دوجانبه» را امضا کردند که فصل جدیدی در همکاریهای امنیتی منطقهای را رقم میزند. این پیمان که تاریخی توصیف شده، انتظار میرود آینده تحولات در خاورمیانه و جنوب آسیا را شکل دهد و پیامدهای گسترده آن در سراسر منطقه با دقت رصد میشود
پاکستان و عربستان سعودی یک توافقنامه دفاعی مشترک امضا کردند. بر اساس این توافق، پاکستان رهبری تأمین امنیت در مکه، مدینه و سراسر عربستان را بر عهده خواهد داشت. این گامی تاریخی در راستای تأمین امنیت منطقهای خوانده شده است. pic.twitter.com/uWp1keYdV1
— HTN Dari (@darihtn) September 17, 2025
بر اساس بیانیه مشترک پاکستان و عربستان، این توافق نشاندهنده تعهد مشترک هر دو کشور به ارتقای امنیت، تضمین صلح در منطقه و جهان، و تقویت بازدارندگی مشترک در برابر هرگونه تجاوز است. نکته مهم این است که هرگونه تجاوز علیه هر یک از دو کشور به عنوان تجاوز علیه هر دو کشور محسوب خواهد شد
Joint Statement on the State Visit of Prime Minister of the Islamic Republic of Pakistan, Muhammad Shehbaz Sharif @CMShehbaz , to the Kingdom of Saudi Arabia.
— Ministry of Foreign Affairs – Pakistan (@ForeignOfficePk) September 17, 2025
🔗⬇️https://t.co/gG5hJ4Ka7e pic.twitter.com/AXRLnYGVda
بر اساس اصول برادری، همبستگی اسلامی و منافع راهبردی مشترک، این توافقنامه در جریان سفر رسمی نخستوزیر شهباز شریف به ریاض به امضا رسید. در این سفر، او با ولیعهد و نخستوزیر محمد بن سلمان دیدار کرد. این دیدار در ریاض، پس از مذاکرات قبلی آنها در دوحه که دو روز پیش در حاشیه نشست اضطراری عرب-اسلامی برگزار شده بود، صورت گرفت؛ جایی که هر دو رهبر روابط دوجانبه و تحولات منطقهای را بررسی کردند
استقبال رسمی در ریاض
شبکه خبری دولتی پاکستان گزارش داد که هنگام ورود هواپیمای نخستوزیر به حریم هوایی سعودی، توسط جتهای نیروی هوایی عربستان همراهی و محافظت شد. این اقدام که به عنوان نماد «محبت و احترام برادرانه» توصیف شده، توسط اسلامآباد به عنوان تقدیر از تعاملات دیپلماتیک و همکاریهای نظامی پاکستان تحسین شد
در فرودگاه بینالمللی ملک خالد ریاض، شهباز شریف با تمام تشریفات رسمی از سوی معاون والی جناب آقای محمد بن عبدالرحمن بن عبدالعزیز، سفیر عربستان در پاکستان ناوف بن سعید المالکی و سفیر پاکستان در عربستان احمد فاروق استقبال شد. همچنین، ۲۱ تیر شلیک توپ و گارد احترام نیروهای سعودی، اهمیت و شکوه این استقبال را به نمایش گذاشت
فصل تازهای در دیپلماسی دفاعی منطقهای!
— HTN Dari (@darihtn) September 17, 2025
استقبال با تشریفات نظامی ویژه شامل رژه هوایی با جنگندهها، ۲۱ توپ شلیک سلامی و پروتکل کامل نظامی — استقبالی که پیش از این تنها برای قدرتهای جهانی مانند ترامپ و پوتین انجام میشد.
چنین نشانههایی حاکی از آن است که پاکستان در حال آماده… pic.twitter.com/YBYKRAfJ6o
نخستوزیر در این سفر همراه با مقامات ارشد پاکستانی بود که شامل معاون نخستوزیر و وزیر امور خارجه اسحاق دار، رئیس ستاد ارتش فیلد مارشال سید عاصم منیر، وزیر دفاع خواجه محمد آصف و وزیر مالیه محمد اورنگزیب میشد
روابط دفاعی عمیق و ریشهدار
پاکستان و عربستان سعودی تاریخچهای طولانی در همکاریهای نظامی دارند. از دهه ۱۹۶۰، پاکستان متعهد به حفاظت از اماکن مقدس مکه و مدینه تحت تفاهمهای دفاعی طولانیمدت بوده است. توافقنامههای رسمی که به دهه ۱۹۵۰ بازمیگردند، چارچوبی برای همکاریهای مشترک نظامی فراهم کردهاند
پاکستان در چندین مرحله نیروهایی را در عربستان سعودی مستقر کرده است، از جمله یک بریگاد بین سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۸. در سال ۲۰۱۸، نیروهای اضافی برای «ماموریت آموزش و مشاوره» اعزام شدند. همچنین، پرسنل و دانشجویان نظامی سعودی همچنان در آکادمیهای نظامی پاکستان آموزش میبینند
تمرینات مشترک نظامی
نیروهای مسلح هر دو کشور به طور منظم تمرینات مشترکی برگزار میکنند تا هماهنگی عملیاتی و کارایی رزمی را افزایش دهند. این تمرینات شامل تمرین دوسالانه «السَمسام» و عملیات دریایی «نسیم البحر» است که عمق همکاریهای دفاعی را به نمایش میگذارد
با امضای این پیمان جدید، مقامات هر دو پایتخت معتقدند همکاریهای دفاعی وارد مرحلهای ساختارمند و راهبردیتر خواهد شد که میتواند بر فضای امنیتی گستردهتر منطقه تأثیرگذار باشد