پشاور – جنجال بر سر جلد کتاب ایمال خټک؛ حذف کشمیر از نقشه پاکستان سبب واکنشهای شدید شد
کارشناسان حقوقی و چهرههای ملیگرا در پاکستان نگرانیهای جدی نسبت به نشر اخیر کتابی تحت عنوان «مقاومت پشتون و دولت» به قلم ایمال ختک، از رهبران حزب ملی عوامی ، ابراز کردهاند. آنها ادعا دارند که طرح جلد این کتاب خلاف قوانین رسمی کشور بوده و تمامیت ارضی پاکستان را زیر سوال میبرد
این کتاب که توسط انتشارات Duston Books نزدیک پوهنتون زراعت در پشاور به چاپ رسیده، به دلیل نمایش نقشهای غیررسمی از پاکستان بر روی جلد، خواستار پیگرد فوری قضایی تحت قانون تعدیلی سروی و نقشهسازی سال ۲۰۲۰ شده است
اتهامات تحریف نقشه
بر جلد کتاب، تصویر نقشه پاکستان دیده میشود که درون آن با نمادهای دالر آمریکایی پُر شده، عمامهای پشتون در بالای نقشه قرار دارد، و نشانههایی از خونریزی در منطقه خیبرپختونخوا به چشم میخورد. اما آنچه بیش از همه جنجالبرانگیز شده، حذف منطقه کشمیر از نقشه پاکستان است اقدامی که منتقدان آن را همسو با ادعای نقشهنگاری هند و مغایر با موقف رسمی پاکستان بر مبنای قطعنامههای ملل متحد میدانند
کارشناسان حقوقی هشدار دادهاند که نشر یا توزیع نقشههای غیررسمی یا تحریفشده پاکستان بدون مجوز اداره سروی پاکستان، تخلف قانونی محسوب میشود. ماده ۱۶ قانون تعدیلی ۲۰۲۰ به صراحت این اقدام را منع کرده، و ماده ۲۰ (بند ششم) همین قانون مجازاتهایی چون حبس تا ۵ سال، جریمه تا ۵ میلیون روپیه، یا هر دو را در نظر گرفته است
به باور کارشناسان، حتی خود جلد کتاب نیز میتواند مصداق جرم باشد و مسئله مسئولیت ناشر در کنار نویسنده را نیز مطرح کرده است
پیشینه خانوادگی ایمال خټک
ایمال خټک از خانوادهای سیاسی میآید که سالهاست در فضای سیاسی پاکستان نقش بارز داشتهاند. پدرش، اجمل خټک (۱۹۲۵–۲۰۱۰)، شاعر، نویسنده و سیاستمداری شناختهشده در حزب ANP و جریان ناسیونالیسم پشتون بو.اجمل خټک از فعالان اولیه جنبش ترک هند و خدمتگاران خدا (خدایی خدمتگار) علیه استعمار بریتانیا بود و پس از تشکیل پاکستان، به حزب نشنل عوامی پیوست و خواستار خودمختاری پشتونها شد؛ موضعی که در مواردی با سیاستهای ارضی دولت پاکستان در تضاد قرار گرفت
او در دهههای ۱۹۷۰ و ۸۰، ۱۶ سال را در تبعید در کابل گذراند و روابط نزدیکی با رهبران افغان داشت، که باعث شد به پشتیبانی از فعالیتهای ضد دولتی متهم شود
ایمال خټک نیز با پیروی از مسیر پدرش، در حزب ANP نقش فعالی دارد و همواره بر نقد سیاستهای امنیتی و حکومتی پاکستان تأکید کرده است. هرچند نسبت به پدرش کمتر با جنجالهای ضد دولتی روبرو بوده، اما تاکید مداوم او بر روایتهای ناسیونالیستی پشتون، با مواضع رسمی دولت مرکزی در تضاد بوده است
توقف فروش و عذرخواهی عمومی
در پی بالا گرفتن انتقادها، ایمال خټک در حساب رسمیاش در پلتفرم X (توییتر سابق) اعلام کرد که فروش کتاب متوقف شده و دلیل آن را «اشتباهات تخنیکی» عنوان کرد. با این حال، تحلیلگران میگویند که مسئله فراتر از یک اشتباه طراحی است و ممکن است پای تمویل خارجی نیز در میان باشد. مقامهای ذیربط خواستار پیگیری کامل این پرونده از نویسنده تا ناشر شدهاند تا اطمینان حاصل گردد که پاسخگویی صورت میگیرد
خواستار پاسخگویی و بررسی قانونی
این جنجال بار دیگر بحثهای جدیتری را پیرامون هویت ملی، تعهد به قانون، و حدود آزادی بیان در پاکستان برانگیخته است. در حالی که نقد سیاستهای حکومت مطابق با قانون اساسی مجاز است، استفاده نادرست از نمادهای ملی بهویژه در آثار چاپی، با واکنش شدید مواجه میشود.
کارشناسان حقوق، آگاهان سیاسی و چهرههای ملیگرا خواستار تحقیق فوری و همهجانبه در مورد نقش ایمال خټک و انتشارات Duston Books شدهاند. آنان تأکید دارند که نشر نقشه تحریفشده نه تنها مغایر با قوانین کشور است، بلکه موقف رسمی پاکستان درباره کشمیر را نیز تضعیف میکند
با توجه به حساسیت دولت پاکستان نسبت به تمامیت ارضی در محافل بینالمللی، هرگونه نشر نقشه مغایر با نقشه رسمی میتواند منجر به پیگرد قانونی و سیاسی گردد. ناظران معتقدند که دولت اکنون دلایل کافی برای آغاز رسیدگی رسمی به این موضوع در چارچوب قانون سروی و نقشهسازی ۲۰۲۰ در اختیار دارد