مهرنگ بلوچ و کمیته‌ی یک‌جهتی بلوچستان به داشتن ارتباط با گروه‌های تروریستی فعال در بلوچستان متهم شدند

اسلام‌آباد – در پی اتهامات مطرح شده درباره نزدیکی کمیته‌ی یک‌جهتی بلوچستان (بی‌وای‌سی) و رهبر آن، داکتر مهرنگ بلوچ، به گروه‌های تروریستی ممنوعه فعال در بلوچستان، پرسش‌هایی در خصوص نقش این نهاد و رهبرش مطرح شده است. مقام‌ها و منابع امنیتی مدعی‌اند که مهرنگ بلوچ و بی‌وای‌سی چشم‌پوشی عمدی از نقض حقوق بشر توسط گروه‌های مسلح فعال در بلوچستان، از جمله ارتش آزادی‌بخش بلوچستان (بی‌ال‌اِی) و جبهه آزادی‌بخش بلوچستان (بی‌اِل‌اِف) کرده‌اند، در حالی‌که خود را به عنوان جنبشی مدافع حقوق بشر معرفی می‌کنند

بر اساس اطلاعات منابع، مهرنگ بلوچ در گذشته تلاش کرده اجساد جنگجویان بی‌ال‌اِی که در عملیات‌ها کشته شده‌اند، از جمله کسانی که در حملات ماش و بندر گوادر دست داشتند، به دست آورد. او متهم است که وادود ستاکزای، که بی‌ال‌اِی بعداً او را به عنوان بمب‌گذار انتحاری در حادثه ماش ۲۰۲۱ معرفی کرد، به عنوان فرد “ناپدیدشده” جلوه داده است. همچنین، پسرعمو و محافظش، صحیب لانگو، که در جولای ۲۰۲۵ به عنوان مبارز بی‌ال‌اِی در تربت کشته شده گزارش شده، از همین گروه بوده است

مقام‌ها می‌گویند این الگو نشان‌دهنده استراتژی عمدی است: جلوه دادن جنگجویان به عنوان “قربانیان” برای جلب همدردی، در حالی‌که هیچ دخالتی در حملات خشونت‌آمیز آنان پذیرفته نمی‌شود. ناظران امنیتی معتقدند این نمایش نادرست نه تنها گفت‌وگو درباره حقوق بشر را مخدوش می‌کند، بلکه صدای واقعی مدافعان صلح‌جوی حقوق بشر در بلوچستان را نیز تضعیف می‌کند

اتهامات حمایت سیاسی

مقام‌ها مدعی‌اند گردهمایی‌های بی‌وای‌سی، به‌ویژه در گوادر، کمتر برای حقوق بشر بوده و بیشتر به هدف مختل کردن پروژه‌های توسعه‌ای مرتبط با کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) برگزار شده است. مقامات می‌گویند این اعتراضات بستری برای حضور و اختلاط عوامل بی‌ال‌اِی تحت پوشش تظاهرات مدنی فراهم کرده است

در چند مورد، گزارش‌های اطلاعاتی نشان داده‌اند که عناصر مسلح از پوشش این تجمعات برای حرکت آزادانه استفاده کرده و عملیات امنیتی در مناطق حساس را پیچیده ساخته‌اند. تحلیل‌گران می‌گویند انتخاب گوادر، مرکز اقتصاد آینده پاکستان، تصادفی نبوده و بخشی از تلاش هدفمند برای ارسال پیام ناامنی به سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان منطقه است

بی‌وای‌سی در پاکستان به عنوان یک نهاد قانونی یا ثبت‌شده به رسمیت شناخته نشده است. منتقدان می‌گویند این گروه به عنوان جبهه‌ای سیاسی برای گروه‌های ممنوعه فعالیت می‌کند و خود را در سطح بین‌المللی به عنوان جنبش “ناپدیدشدگان” معرفی می‌کند، در حالی که جنایات و حملات گروه‌های مسلح را نادیده می‌گیرد

پیوندهای بین‌المللی

سفرهای خارجی مهرنگ بلوچ نیز زیر ذره‌بین قرار دارد. گزارش شده است که وی به پایتخت‌های اروپایی از جمله اسلو سفر کرده و با سازمان‌های حقوق بشری و گروه‌های مهاجر ملاقات داشته است. مقام‌ها ادعا می‌کنند این سفرها برای تأمین بودجه و حمایت سیاسی از طرف عوامل خارجی و به منظور تقویت کمپین‌های ضد پاکستان استفاده شده است

ناظران دیپلماتیک اشاره می‌کنند که این دیدارها هم‌زمان با تلاش‌های لابی‌گری رهبران تبعیدی بلوچ در پایتخت‌های غربی است. در محافل سیاست، سوال شده چرا جلساتی که به عنوان “مدافع حقوق بشر” معرفی می‌شوند، اغلب بازتاب‌دهنده روایت‌های گروه‌های ممنوعه در پاکستان هستند. دولت می‌گوید مدافعان واقعی حقوق بشر خوش‌آمدید، اما استفاده از بسترهای بین‌المللی برای توجیه یا حمایت از شورش غیرقابل قبول است

در یک مورد برجسته، پس از حملات مرزی پاکستان به پناهگاه‌های تروریستی در ایران اوایل امسال، مهرنگ بلوچ به گفته‌ها اعتراف کرد که برخی از خانواده‌های متاثر به افرادی که قبلاً توسط بی‌وای‌سی به عنوان “ناپدیدشده” معرفی شده بودند، مرتبط هستند

حمایت از مبارزان تبعیدی

ناظران به همسویی بی‌وای‌سی با رهبران تبعیدی مانند هربیار مری مستقر در لندن اشاره می‌کنند که به مدت طولانی متهم به هدایت فعالیت‌های مسلحانه در بلوچستان از خارج شده است. همچنین، بی‌وای‌سی به حمایت از نامزدهای مرتبط با بی‌اِل‌اِف، از جمله ظاهیر زیب، برادر رهبر این گروه، متهم شده است

هربیار مری و دیگر رهبران تبعیدی بارها متهم شده‌اند که از مکان‌های امن خارج کشور فعالیت می‌کنند در حالی‌که خشونت در بلوچستان ادامه دارد و جان مردم عادی را می‌گیرد. منتقدان می‌گویند ارتباط بی‌وای‌سی با چنین چهره‌هایی نه تنها ادعای عدم خشونت این گروه را بی‌اعتبار می‌کند بلکه عمق همسویی سیاسی آن با گروه‌های ممنوعه را نشان می‌دهد

سکوت در برابر قتل‌های غیرنظامیان

با وجود ادعای حمایت از حقوق بشر، هم مهرنگ بلوچ و هم بی‌وای‌سی هیچ بیانیه‌ای در محکومیت قتل زائران، کارگران یا سلمانی‌هایی که در سال‌های اخیر توسط بی‌ال‌اِی، بی‌اِل‌اِف و گروه‌های وابسته هدف قرار گرفته‌اند، صادر نکرده‌اند. تحلیل‌گران امنیتی می‌گویند این سکوت گزینشی، همسویی آن‌ها با شورشیان را نشان می‌دهد نه قربانیان خشونت

این سکوت پس از حملات پرسر و صدا در نوشکی، پنجگور و تربت، جایی که زنان و کودکان نیز در میان قربانیان بودند، به ویژه مشهود بوده است. گروه‌های حقوق بشری منتقد بی‌وای‌سی می‌گویند بی‌تمایلی این کمیته به سخن گفتن علیه چنین اعمالی، مأموریت اعلام شده آن را تضعیف می‌کند و نشان می‌دهد که حمایت‌هایش سیاسی و گزینشی است

توسعه در مقابل مبارزه مسلحانه

مقام‌ها بر این باورند هدف این گروه‌ها ارائه تصویری از بلوچستان به عنوان منطقه‌ای ناامن است تا سرمایه‌گذاری خارجی را کاهش داده و رشد اقتصادی را متوقف کنند. آن‌ها می‌گویند به جای تشویق آموزش و فرصت‌ها برای جوانان، جنبش‌هایی مانند بی‌وای‌سی روایت ناامیدی را ترویج می‌کنند که توسط گروه‌های مسلح برای جذب نیرو بهره‌برداری می‌شود

مقامات امنیتی هشدار می‌دهند که این روایت‌ها که در شبکه‌های اجتماعی و مجامع بین‌المللی تقویت می‌شوند، پیشرفت‌های واقعی انجام شده در استان، از جمله توسعه زیرساخت‌ها، بورس‌های تحصیلی برای دانشجویان بلوچ و فرصت‌های شغلی جدید تحت پروژه‌های CPEC را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. منتقدان می‌گویند تمرکز صرف بر شکایات، جوانان بلوچ را از اطلاعات متوازن محروم کرده و خطر سوق دادن آنان به سمت افراط‌گرایی را افزایش می‌دهد

در حالی‌که بی‌وای‌سی اصرار دارد که نماینده صدای محرومان است، مقام‌ها معتقدند شواهد خلاف این موضوع را نشان می‌دهد: این یک جنبش است که بیشتر پوششی سیاسی برای گروه‌های ممنوعه است تا یک کمپین واقعی حقوق بشری

تحلیل‌گران نتیجه می‌گیرند که چالش پاکستان در تمایز میان شکایات واقعی و تبلیغات هدفمند است. در حالی که بلوچستان همچنان با مشکلات واقعی اقتصادی و اجتماعی روبرو است، سوء استفاده از این مسائل برای اهداف مسلحانه، همانند ادعاهای مطرح شده درباره بی‌وای‌سی، در نهایت به زیان همان جوامعی است که این گروه‌ها ادعای نمایندگی آن‌ها را دارند