جامعهٔ فئودالی و کوچ‌نشین بلوچ هنوز هم برای ادغام کامل خود در ساختار سیاسی دولت پاکستان تلاش می‌کند. چون بلوچستان در زمان هند بریتانیایی یک منطقهٔ سرحدی بود، ادارهٔ آن بیشتر به سرداران قبیله‌ای سپرده می‌شد تا حکومت مرکزی بتواند منابع خود را به نیازهای اولویت‌دار دیگر اختصاص دهد. پس از استقلال، بی‌ثباتی دایمی سیاسی، حاکمان پاکستان را درگیر امور سیاسی در قلب کشور ساخت. در نتیجه، حکومت مرکزی به سیاست پیش از تقسیم شبه‌قاره ادامه داد و بلوچستان را از طریق سرداران اداره کرد؛ سردارانی که با پرداخت‌های منظم و اعطای نوعی حاکمیت نیمه‌مستقل در قلمروشان، تحت کنترل نگه داشته می‌شدند. هرگاه سرداری تلاش می‌کرد از چارچوب دولت بیرون برود، دولت با به‌کارگیری زور و همزمان ایجاد اختلاف بین فئودال‌ها، اقتدار خود را دوباره تحمیل می‌کرد
سرداران در مناطق نفوذ خود از خودمختاری فوق‌العاده برخوردار بودند، حرف آخر را در امور اداری می‌زدند و به‌طور منظم از دولت به نام حق‌الامتیاز پول دریافت می‌کردند. در عین حال، موضوع «استثمار» را زنده نگه می‌داشتند تا به‌عنوان اهرم فشار علیه دولت استفاده کنند. نتیجهٔ این وضعیت، شورش‌های متعدد محلی از زمان استقلال تاکنون بوده است
با این حال، شورش فعلی در استان ویژگی متفاوتی دارد، زیرا کنترل آن از دست سرداران سنتی به رهبران شورشی طبقهٔ متوسط، بدون پیشینهٔ فئودالی یا سیاسی، منتقل شده است. این پدیده نتیجهٔ امتناع دولت از مذاکره با سرداران سرکش — همان‌گونه که در گذشته رایج بود — و تصمیم به اعمال دائمی اقتدارش، مانند سایر مناطق کشور، می‌باشد. برکناری اقتدار فئودالی، خلایی ایجاد کرد که رهبران جدید خارج از چارچوب فئودالی آن را پر کردند. صرف‌نظر از انگیزه‌های اولیهٔ آنان، حمایت خارجی باعث شد این گروه به‌جای پیگیری یک راهبرد سیاسی منسجم برای رسیدن به اهداف‌شان، راه مبارزهٔ مسلحانه را انتخاب کنند
بلافاصله پس از آغاز ناآرامی کنونی در بلوچستان، هند این جنبش شورشی را ربود تا از این نقطهٔ ضعف حریف دیرینه‌اش بهره‌برداری کند. حمایت هند از گروه‌های مسلحی چون «ارتش آزادی‌بخش بلوچستان» ) و «جبههٔ آزادی‌بخش بلوچستان» به‌خوبی مستند شده است. پاکستان بارها دوسیه‌هایی حاوی شواهد حمایت هند از شورشیان را با دولت هند، سازمان ملل و پایتخت‌های بزرگ جهان شریک ساخته است. در سال ۲۰۱۶، بازداشت «کلبوشان جادهَو»، افسر ارشد سرویس اطلاعاتی هند و فرماندهٔ نیروی دریایی در حال خدمت، که در یک مأموریت اطلاعاتی در پاکستان فعالیت می‌کرد، مدرک غیرقابل انکار عملیات مخفیانهٔ هند در بلوچستان را فراهم ساخت. جادهَو اعتراف کرد که طبق مأموریت ار با گروه‌های تروریستی همکاری می‌کرده تا جوانان بلوچ را علیه دولت پاکستان تحریک کند. این یک نمونهٔ بی‌سابقه از حمایت دولتی از تروریسم است که یک افسر اطلاعاتی فعال یک کشور، مأموریت مخفی در کشور دیگر انجام دهد
به‌تازگی، اسرائیل نیز وارد این عرصه شده است. مدت‌هاست باور بر این است که اسرائیل از جنبش‌های جدایی‌طلب/شورشی در ایران، از جمله در استان سیستان‌و‌بلوچستان، حمایت کرده است. بلوچستان ایران با بلوچستان پاکستان هم‌مرز است و به‌دلیل صعب‌العبور بودن منطقه، شورشیان می‌توانند بدون شناسایی از مرز عبور کنند. رویکرد دوگانه می‌تواند نتایج بهینه‌ای به‌بار آورد. همچنین همگرایی آشکار منافع میان هند و اسرائیل، احتمالاً پیگیری راهبرد مشترک برای هدف قرار دادن پاکستان و ایران از طریق مناطق بلوچ‌نشین را تقویت کرده است
منافع اسرائیل در بی‌ثبات ساختن بلوچستان پاکستان احتمالاً از عوامل مختلفی ناشی می‌شود: فشار بر پاکستان در واکنش به حمایت آن از فلسطین، سوق دادن آن به موضع مثبت نسبت به «توافقات ابراهیم»، نگرانی از توان هسته‌ای پاکستان و نفوذ آن در جهان اسلام. در همین حال، هند در پی تضعیف پاکستان به هر وسیلهٔ ممکن و نیز مختل کردن پروژهٔ «کمربند و راه» چین است. طرح مشترک آنان همچنین می‌تواند بندر آب‌عمیق گوادر را از دسترس چین خارج کرده و زمینهٔ بهره‌برداری کشورهای غربی از عناصر کمیاب معدنی منطقه را فراهم کند
در ۱۸ جون ۲۰۲۵، «میر مصری» معاون پیشین وزارت دفاع اسرائیل و استاد دانشگاه عبری اورشلیم، در توییتی نوشت: «پس از کارزار ایران، شاید به دنبال برچیدن برنامهٔ هسته‌ای پاکستان باشیم». احتمالاً نهادهای اسرائیلی به این نتیجه رسیده‌اند که مسیر رسیدن به هدف‌شان از بلوچستان می‌گذرد. بنابراین، همکاری با آراح دبلیو که تجربهٔ زیادی در مدیریت گروه‌های نیابتی تروریستی مانند بی ال اح و بی ال اف دارد، مسیر منطقی است
در ۱۲ جون ۲۰۲۵، یک اندیشکدهٔ اسرائیلی مستقر در واشنگتن به‌نام «مؤسسهٔ پژوهش‌های رسانه‌ای خاورمیانه» پروژه‌ای با عنوان «مطالعات بلوچستان» راه‌اندازی کرد که در آن اعضای برجستهٔ دیاسپورای بلوچِ طرفدار جدایی شرکت داشتند. سرمایه‌گذاری در ترجمه و تحلیل منابع اردو، بلوچی، فارسی و پشتو نشان می‌دهد که محافل اسرائیلی اکنون منطقهٔ بلوچ‌نشین را به‌عنوان حوزه‌ای مهم با منافع ژئوپلیتیکی می‌بینند
مؤسسه پژوهشی رسانه‌های خاورمیانه فردی مرموز به‌نام «میر یار بلوچ» را به‌عنوان رئیس پروژه منصوب کرد. در ۱۲ می ۲۰۲۵، میر یار بلوچ از طریق رسانه‌های اجتماعی استقلال بلوچستان را اعلام کرده و از سازمان ملل خواست آن را به رسمیت بشناسد. رسانه‌های هندی او را به‌عنوان یک فعال برجستهٔ بلوچِ طرفدار استقلال معرفی کردند، اما تصویر منتشرشده با این هویت جعلی بود و در واقع «مزداک بلوچ» پسر فعال بلوچ دیگر، «نیله قدری» را نشان می‌داد. «حبیب‌یار مری» نیز مطالب تحریک‌آمیزی در وب‌سایت مؤسسه پژوهشی رسانه‌های خاورمیانه منتشر کرده است
اخیراً برخی وب‌سایت‌ها و نشریات بین‌المللی به‌شدت پوشش اخبار بلوچستان را افزایش داده‌اند. در حالی که ظاهراً بر نگرانی‌های حقوق بشری تأکید می‌کنند، در واقع دستورکار آنارشیستی را ترویج می‌دهند. نشریهٔ رسانه بین‌المللی آنلاین از ماه مارچ امسال تاکنون بیش از ۲۵ مطلب دربارهٔ بلوچستان منتشر کرده است. روایت‌های مؤسسه پژوهشی رسانه‌های خاورمیانه و رسانه بین‌المللی آنلاین شباهت قابل‌توجهی دارند: هر دو اعمال خشونت توسط بی ال اح و سایر گروه‌های تروریستی را تمجید کرده و دولت پاکستان را به‌شدت منفی تصویر می‌کنند
از آغاز امسال، فعالان بلوچ در اروپا ناگهان بسیار فعال‌تر شده‌اند؛ برگزاری سمینارها، مناظره‌ها، تجمعات و تعامل با اندیشکده‌ها و سازمان‌های مختلف — امری که بدون نفوذ قابل‌توجه ممکن نیست. روایت آن‌ها عمداً واقعیت‌های میدانی را نادیده می‌گیرد تا حمایت مالی و سیاسی برای دستورکار مشخص خود جلب کنند. آن‌ها حقایقی را پنهان می‌کنند که می‌تواند مشروعیت ادعاهای‌شان را زیر سؤال ببرد؛ مانند این‌که اکثریت قاطع جامعهٔ بلوچ وطن‌دوست و وفادار به پاکستان است؛ مردم بلوچ همیشه در مجالس فدرالی و ولایتی و سایر نهادهای حکومتی حضور داشته‌اند؛ بلوچ‌ها همیشه مناصب عالی اجرایی در استان را بر عهده داشته‌اند هرچند پشتون‌ها دومین گروه بزرگ جمعیتی آن‌جا هستند؛ سهمیه‌های ویژه در مشاغل و دانشگاه‌ها برای بلوچ‌ها در نظر گرفته شده است؛ سهم بیشتری از منابع در «جایزهٔ به بلوچستان اختصاص می‌یابد حتی با کاهش سهم قانونی پنجاب؛ و شمار زیادی از بلوچ‌ها بیش از نسبت جمعیتی‌شان در دستگاه اداری، نیروهای مسلح و شبه‌نظامی خدمت می‌کنند و صدها هزار نفر به‌طور مسالمت‌آمیز در سراسر کشور به کار و پیشه مشغول‌اند
روایت‌های گمراه‌کننده و کارزارهای مغرضانهٔ ذی‌نفعان، حقایق مربوط به بلوچستان را مخدوش کرده است. هرچند دولت باید در حل مشکلات واقعی نقش خود را ایفا کند، اما مداخلات هند و اکنون اسرائیل، اوضاع را پیچیده‌تر ساخته است
