دولت آلمان دستور اخراج بیش از ۱۱٬۱۵۰ شهروند افغان را صادر کرده است؛ اقدامی که نشانه‌ای از تغییر رویکرد این کشور به سیاست‌های سخت‌گیرانه‌تر مهاجرتی به شمار می‌رود و با واکنش‌های شدید نهادهای حقوق بشری مواجه شده است
براساس اطلاعات منتشرشده از سوی نهادهای حکومتی آلمان، حدود ۹٬۷۰۰ تن از این افراد مرد، ۱٬۴۵۰ زن و نزدیک به ۱٬۵۰۰ کودک هستند. نکته قابل‌توجه این است که حدود ۹٬۵۰۰ تن از آنان دارای وضعیت «دولدونگ» می‌باشند؛ نوعی اقامت موقت که به‌دلیل موانع حقوقی یا انسانی از اخراج فوری آن‌ها جلوگیری می‌شود
سیاست‌های مهاجرتی سخت‌تر در دوران حکومت جدید
این تصمیم در پی سیاست‌های مهاجرتی دولت جدید به رهبری صدراعظم فریدریش مرز اتخاذ شده است؛ دولتی که کاهش شمار مهاجران را در اولویت کاری خود قرار داده است. پس از تسلط طالبان بر افغانستان در سال ۲۰۲۱، آلمان روند اخراج پناهجویان افغان را متوقف کرده بود. اما در پی وقوع چندین حمله خشونت آمیز توسط مهاجران، دولت روند اخراج را از سر گرفته و اکنون تمرکز خود را بر افرادی با پیشینه کیفری قرار داده است
در ماه جولای، آلمان ۸۱ شهروند افغان را که درخواست پناهندگی‌شان رد شده و دارای سوابق جنایی بودند، اخراج کرد. این دومین پرواز اخراج پس از آغاز دوباره این روند در سال گذشته بود
موج انتقادات جهانی
این تغییر سیاست با واکنش‌های تند نهادهای بین‌المللی و حقوق بشری روبرو شده است. سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای بشردوستانه نسبت به وضعیت ناامن افغانستان و نقض گسترده حقوق بشر در زیر حاکمیت طالبان ابراز نگرانی کرده‌اند
راوینا شمداسانی، سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل، در واکنش به این تصمیم گفت: «فرستادن مردم به افغانستان مناسب نیست» و به موارد مکرر نقض حقوق بشر در آن کشور اشاره کرد. سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان نیز تأکید کرد که هنوز توصیه‌ی رسمی سازمان مبنی بر خودداری از بازگرداندن افراد به افغانستان پابرجاست
در اقدامی جنجال‌برانگیز، دولت آلمان برای تسهیل روند اخراج، به دو کارمند طالبان اجازه داده است که در نمایندگی‌های دیپلماتیک افغانستان در آلمان کار کنند؛ با آن‌که دولت آلمان رژیم طالبان را به رسمیت نشناخته است. مقامات آلمانی این ارتباط را «فنی و محدود» عنوان کرده‌اند، اما این اقدام انتقاداتی را در مورد همکاری اخلاقی با طالبان در امور کنسولی برانگیخته است
بی‌سرنوشتی هزاران افغان در آلمان
سرنوشت این هزاران شهروند افغان هنوز مشخص نیست، در حالی‌که دولت آلمان سیاستی را دنبال می‌کند که تمرکز آن بیش از پیش بر کنترل مهاجرت است تا حمایت بشردوستانه
سیاست‌های متغیر آمریکا و سرنوشت نامعلوم پناهجویان افغان
سیاست مهاجرتی ایالات متحده در قبال افغان‌ها نیز در سال‌های اخیر دچار تغییرات شدید شده است. در زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، محدودیت‌های زیادی وضع شد، از جمله ممنوعیت سفر از افغانستان به‌دلیل تهدیدات امنیتی و حضور طالبان در فهرست گروه‌های تروریستی. هرچند برنامه ویژه ویزای مهاجرتی برای متحدان افغان حفظ شد، اما روند پذیرش پناهجویان متوقف گردید و هزاران تن در بی‌سرنوشتی باقی ماندند
لغو وضعیت محافظتی موقت برای افغان‌ها در اواسط سال ۲۰۲۵، بیش از ۱۴ هزار افغان را که در حال حاضر در آمریکا زندگی می‌کنند، در معرض خطر اخراج قرار می‌دهد. طرح “قانون تنظیم وضعیت افغان‌ها” توسط دولت بایدن برای ایجاد مسیر قانونی اقامت این افراد ارائه شد، اما تا کنون در کانگرس تصویب نشده است. در این میان، هزاران افغان در کشورهای واسطه مانند قطر، امارات متحده عربی و آلبانیا باقی مانده‌اند و روند اسکان مجدد آن‌ها به‌کندی پیش می‌رود
سیاست‌های جدید پاکستان در قبال پناهجویان افغان
پاکستان که بیش از چهار دهه میزبان میلیون‌ها پناهجوی افغان بوده، روند بازگشت تدریجی آنان را آغاز کرده است. مقامات پاکستانی دلیل این اقدام را نگرانی‌های اقتصادی، اجتماعی و امنیتی عنوان کرده‌اند. دولت این کشور اعلام کرده که از اول سپتمبر بیش از ۱.۳ میلیون افغان دارای کارت‌های منقضی‌شده اثبات ثبت نام را به افغانستان باز می‌گرداند
در سه ماه نخست سال جاری، بیش از ۳۵۲ هزار افغان یا داوطلبانه برگشته‌اند یا اخراج شده‌اند. در حالی که نهادهایی مانندسازمان ملل نسبت به رعایت اصل «عدم بازگشت اجباری» هشدار داده‌اند، مقامات پاکستانی می‌گویند این سیاست بخشی از یک برنامه‌ی ملی بازگشت مهاجران غیرقانونی است
پایان امن برای افغان‌ها، همچنان نامعلوم
در حالی‌که سیاست‌های جهانی پناهندگی روزبه‌روز محدودتر می‌شود، کشورهای میزبان مانند آلمان، ایالات متحده و پاکستان میان منافع ملی و مسئولیت‌های انسانی در قبال پناهجویان افغان گرفتار شده‌اند. سرنوشت هزاران افغان، چه در اروپا، چه در آمریکا و چه در منطقه، همچنان در هاله‌ای از ابهام باقی مانده است
