کابل، افغانستان | ۲۵ جولای ۲۰۲۵ — در یک تحول مهم، امارت اسلامی افغانستان یک عالم برجستهٔ دینی، عبدالسمی غزنوی، را بهخاطر صدور فتوای ضد پاکستان بازداشت کرده است؛ اقدامی که نشاندهندهٔ تغییری قاطع در رویکرد طالبان نسبت به فعالیتهای شبهنظامی فرامرزی میباشد. این اقدام جسورانهٔ رهبری طالبان بیانگر ارادهٔ روزافزون آنها برای سرکوب عناصر تندرو است که از دین برای تحریک احساسات ضد پاکستانی استفاده میکنند.
اقدام قاطع طالبان علیه فتوای ضد پاکستان
در روزهای اخیر، گزارش شده که عبدالسمی غزنوی، یکی از روحانیان بانفوذ و مربی دیرینهٔ دینی، فتوایی صادر کرده بود که در آن خواهان جهاد علیه پاکستان شده بود. این اظهارات باعث نگرانیهای زیادی شد، بهویژه در زمانیکه افغانستان و پاکستان تلاش دارند روابط شکنندهٔ دوجانبهشان را به ثبات برسانند
در واکنشی سریع، ادارهٔ طالبان غزنوی را بازداشت کرد و بر عزم خود تأکید نمود که اجازه نمیدهد از دین برای توجیه اقداماتی استفاده شود که صلح منطقهای را به خطر میاندازد. این اقدام بهعنوان تصمیمی قابل ستایش و استراتژیک از سوی رهبری طالبان تلقی میشود؛ چراکه نهتنها به نگرانی فوری در مورد تبلیغات ضد پاکستان رسیدگی کرد، بلکه بر تعهد مستمر آنها برای جلوگیری از افراطگرایی علیه کشورهای همسایه نیز صحه گذاشت.
همچنین این رویداد نشان میدهد که طالبان بهطور فزایندهای نسبت به برداشتهای جهانی آگاه شدهاند. با مقابله با چنین چهرههایی، امارت اسلامی میخواهد خود را بهعنوان یک ادارهٔ حاکمه نشان دهد که توانایی کنترل صداهای رادیکال و حفظ نظم دولتی را دارد. اگرچه در گذشته نیز برخی چهرههای داخلی افغانستان دیدگاههای ضد پاکستانی داشتهاند، اما این یکی از معدود مواردیست که طالبان بهطور علنی و قاطع برخورد کردهاند
آزمونی برای حاکمیت طالبان و مسئولیت منطقهای
با وجود این اقدام مثبت، حکومت طالبان همچنان با فشارهای داخلی گستردهای روبهروست. گروههای مختلفی، بهویژه با تمایلات قبیلهای یا ایدئولوژیک، سالهاست نسبت به پاکستان دلخوری دارند، مخصوصاً بهخاطر اختلافات مرزی و مداخلات ادعا شده
بنابراین، بازداشت این روحانی توسط طالبان بهخاطر فتوای ضد پاکستان، آزمونیست برای ظرفیت حاکمیتشان؛ زیرا آنها باید میان قدرت دینی و مسئولیت سیاسی توازن برقرار کنند. مهمتر از همه، این مسئله توجه را بهچگونگی برخورد طالبان با صداهای افراطی از درون شبکههای دینی و قبیلهای خود جلب میکند
با اینکه چنین اقدامی صورت گرفته، همچنان حضور روحانیون، گروهها و کمپاینهای آنلاین که بر ضد پاکستان تبلیغ میکنند، یک چالش عمده باقی مانده است، بهویژه در مناطق شرقی افغانستان. برای طالبان، مهار اینگونه تبلیغات فقط با اقدامات نمادین ممکن نیست، بلکه نیازمند اجرای منظم سیاستها و اصلاحات ایدئولوژیک گستردهتر است
تقویت روابط دوجانبه میان پاکستان و افغانستان
بازداشت غزنوی در زمانی حساس صورت گرفته است. پاکستان و افغانستان در مرحلهای حساس از روابطشان قرار دارند، در حالیکه با تنشهای مرزی، حملات فرامرزی و مدیریت پناهجویان روبهرو هستند. بازداشت یک چهرهٔ مذهبی بهخاطر صدور فتوای ضد پاکستان میتواند بهعنوان نقطهٔ عطفی در دیپلماسی منطقهای در نظر گرفته شود
در آینده، ضروریست که این روند ادامه پیدا کند. طالبان باید همچنان در برابر عناصر ضد پاکستان، چه در قالب فتوا، چه سخنرانی یا عملیات نظامی، ایستادگی نشان دهند. برای پاکستان، این اقدام میتواند بهعنوان یک گام اعتمادسازی تلقی گردد و زمینه را برای همکاریهای بیشتر در مسائلی چون امنیت مرزی، هماهنگی ضد تروریزم و تجارت فراهم سازد
با این حال، برای ثمردهی این تلاشها، هردو کشور باید بر ارتباطات شفاف و منظم تمرکز کنند. گرچه این اقدام واحد نمیتواند سالها بیاعتمادی را از میان ببرد، اما مسیری برای تفاهم و همکاری باز میکند
راه پیش رو
در پایان، بازداشت یک چهرهٔ مذهبی بهخاطر صدور فتوای ضد پاکستان از سوی طالبان، گامی مثبت و رو به جلو است. گرچه این اقدام بهتنهایی نمیتواند تمامی احساسات ضد پاکستان را در افغانستان از بین ببرد، اما قطعاً یک پیشینهٔ مهم بهوجود میآورد. برای رسیدن به صلح پایدار و بلوغ دیپلماتیک، طالبان باید کنترل کاملتری بر صداهایی داشته باشد که اعتماد دوجانبه را به خطر میاندازند
در سوی دیگر، پاکستان باید این اقدامات را بهطور دیپلماتیک تحسین و تشویق کند. احترام متقابل، عدم مداخله، و سیاستهای قوی مرزی باید ستونهای اصلی همکاریهای آینده باشد. تا زمانیکه طالبان در برابر فتواهای ضد پاکستان ایستادگی کند، شاید منطقه بهسمت ثباتی دیرینه گام بردارد