تهران – کمپاین گسترده اخراج اجباری مهاجران افغان توسط ایران، نگرانی جهانی را برانگیخت
در جریان یک ماه گذشته، ایران بیش از ۲۵۰ هزار مهاجر افغان را بهزور از مرز عبور داده و به افغانستان بازگردانده است؛ اقدامی که سازمانهای حقوق بشری آن را نگرانکننده خواندهاند. این اخراجها بخشی از برنامهی دولت ایران برای بیرونراندن تا چهار میلیون افغان فاقد مدرک پیش از ضربالاجل تعیینشده است
آنچه بیش از همه موجب نگرانی شده، افزایش چشمگیر اخراج زنان و کودکان بدون همراه است؛ افرادی که اکنون به افغانستان تحت حاکمیت طالبان بازگردانده شدهاند و با یک نظام قانونی سختگیر مواجهاند که آزادی حرکت، حق کار و سایر آزادیهای اساسی آنان را محدود میسازد. قوانین جاری در افغانستان، زنان را از سفر تنها یا کار بدون سرپرست مرد (محرم) منع میکند
با بازگشت طالبان به قدرت در سال ۲۰۲۱، این محدودیتها دوباره اجرایی شدهاند؛ قوانینی که منتقدان از آن با عنوان «آپارتاید جنسیتی» یاد میکنند
بازداشت، ناامیدی و مرگ در گرمای مرزی
گزارشها از مرز ایران و افغانستان تصویری تلخ از وضعیت مهاجران ترسیم میکند. سحر، بیوهی ۴۰ ساله با پنج کودک، به خبرنگاران گفته که از کمپ مهاجرین در نزدیکی شیراز گرفته شده است. او التماس کرده تا اجازه داشته باشد وسایلش را جمع کند، اما با پاسخ منفی روبهرو شده
آنچه زمانی نادر بود، اکنون به روال عادی تبدیل شده: اخراج زنان به تنهایی. مقامهای مرزی افغان در اسلامقلعه گزارش دادهاند که شمار زنان بدون همراه که از ایران اخراج میشوند، بهشدت افزایش یافته است. بسیاری از آنها در مرز گیر ماندهاند، زیرا بدون محرم نمیتوانند به خانههای خود برگردند. دیگران نیز به دلیل قوانین طالبان، از دریافت سرپناه و کمکهای امدادی محروم میشوند
در این میان، دمای هوا در مرز به ۵۲ درجه سانتیگراد رسیده و جان چندین تن را گرفته است. تا کنون دستکم ۱۳ جسد به مناطق مرزی منتقل شدهاند. برخی از آنان احتمالاً در اثر گرما جان باختهاند و برخی دیگر ممکن است قربانی خشونتهای مرتبط با جنگ باشند
تحقیر، توهین و بیسرنوشتی
مهاجران اخراجشده از رفتار غیرانسانی در مسیر اخراج شکایت دارند. زهرا، یکی دیگر از زنان، میگوید رانندگان پول گزافی بابت آب طلب میکردند و کودکان گریان را مسخره مینمودند
زنانی که بدون اسناد یا همراه بازمیگردند، با آیندهای نامعلوم روبهرو هستند. نهادهای امدادی کمکهای اولیه ارائه میکنند، اما منابع کافی برای حمایت درازمدت ندارند. در عین حال، طالبان همچنان از اعطای زمین، شغل یا اجازه سفر به زنانی که محرم ندارند، خودداری میکنند.
درخواست برای مداخله جهانی
سازمان بینالمللی مهاجرت وابسته به سازمان ملل خواستار افزایش حمایتهای بینالمللی شده است. با این حال، در غیاب مداخله فوری، زنان و کودکان اخراجشده با فقر شدید، سرکوب قانونی و بیسرپناهی مواجه خواهند بود
پیامدهای این اخراج اجباری همین اکنون در حال وقوع است — و جهان نظارهگر است