ایران: در اقدامی که نشاندهنده فروپاشی جدی در روابط دیپلماتیک است، ایران بهطور رسمی همکاری خود را با آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) به حالت تعلیق درآورد. این تصمیم پس از مجموعهای از حملات اسرائیل و ایالات متحده بر تأسیسات کلیدی هستهای ایران در جریان درگیری ۱۲روزهای که از ۱۳ جون آغاز شد، اتخاذ گردید
روز چهارشنبه، رئیسجمهور ایران، مسعود پزشکیان، لایحهای را که پیشتر توسط پارلمان تصویب شده بود و توقف همکاری را الزامی میسازد، امضا کرد. به گزارش رسانههای دولتی، هدف این قانون «تضمین حمایت کامل از حقوق هستهای ایران» بهویژه در زمینه غنیسازی اورانیوم تحت پیمان عدم اشاعه سلاحهای هستهای (NPT) اعلام شده است. این قانون با تأیید شورای نگهبان و ریاستجمهوری، پس از کسب اکثریت قاطع در پارلمان نهایی گردید
این تعلیق بهطور قابل توجهی توانایی آژانس سازمان ملل برای نظارت بر تأسیسات هستهای ایران را محدود میسازد. مقامات ایرانی آژانس را به سکوت در برابر حملاتی که تأسیسات فردو، اصفهان و نطنز را هدف قرار داد، متهم کردهاند. وزیر خارجه ایران، عباس عراقچی، این حملات را موجب «خسارات جدی» به زیرساختهای هستهای کشور توصیف کرد
انتقاد شدید از آژانس بینالمللی انرژی اتمی
علی مظفری، از مقامهای ارشد قضایی ایران، مدیرکل آژانس، رافائل گروسی را متهم کرد که گویا «زمینهساز» این حملات بوده است. وی گروسی را به «گزارشدهی فریبکارانه» و «رفتار گمراهکننده» متهم کرد. ایران همچنین درخواست اخیر گروسی برای بازدید از تأسیسات بمبارانشده را رد کرد و آن را نشانهای از «نیت بدخواهانه» دانست
این درگیری و پیامدهای آن، بیاعتمادی تهران به نهادهای بینالمللی نظارتی را عمیقتر ساخته است. رسانههای دولتی ایران حتی گروسی را به جاسوسی برای اسرائیل متهم کردهاند، اتهامی که با واکنش شدید قدرتهای غربی روبهرو شده است
در مقابل، کشورهایی مانند آلمان، فرانسه و بریتانیا تصمیم ایران را محکوم کرده و آن را ضربهای به دیپلماسی دانستهاند. وزارت خارجه آلمان هشدار داد که توقف همکاری با آژانس در زمانی که تعاملات حیاتیاند، «پیامی فاجعهبار» به همراه دارد
پیامدهای منطقهای و خطرات پیشرو
این تصمیم تنها چند روز پس از آن اتخاذ شد که ایالات متحده همراه با اسرائیل، حملاتی را آغاز کرد که به گفته ایران، صدها کشته برجا گذاشت و زیرساختهای هستهای این کشور را بهشدت آسیب زد. در پاسخ، ایران با شلیک موشکها و پهپادها به اسرائیل، موجب تلفات در آن کشور شد
در حالی که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، ادعا کرد که این حملات «توان هستهای ایران را نابود کرده»، مقامات ایرانی تأکید میکنند که دانش و تخصص فنی قابل بمباران نیست
در شرایطی که نگرانی جهانی در حال افزایش است، اقدام ایران برای قطع دسترسی آژانس، نشانهای از شکاف عمیقتر دیپلماتیک است که روند مذاکرات آینده را بیش از پیش مبهم و دشوار ساخته است