پشاور: در نمایش نیرومند از عزم منطقه‌ای، رهبران، دیپلومات‌ها و چهره‌های تجارتی پاکستان و افغانستان بار دیگر بر ایجاد شراکت متقابل برای احیای تجارت دوجانبه، بهبود تماس‌های مردم با مردم، و گسترش همکاری‌ها در بخش‌های معارف و صحت تأکید کردند. این سمینار که از سوی “انستیتوت مطالعات منطقه‌ای” (آی. آر. اس) در پشاور برگزار شده بود، بر رفع بی‌اعتمادی‌ها و ایجاد پل ارتباطی میان این دو کشور همسایه تأکید ورزید
سراج‌الحق، سناتور پیشین و رهبر جمعیت اسلامی، گفت که مقاومت افغانستان در برابر قدرت‌های استعماری همواره استقلال این کشور را به نمایش گذاشته است. وی خواستار پایان دادن به سوءظن‌های باقی‌مانده و آغاز گام‌های عملی به‌سوی رفاه مشترک شد. او گفت: «افغانستان و پاکستان باید به شریکان در توسعه، تجارت و پیشرفت مبدل شوند.»
سراج پیشنهاد کرد که خط آهن پشاور-تورخم به داخل افغانستان امتداد یابد و کارت‌های شناسایی ویژه برای شهروندان افغان صادر شود تا رفت‌وآمد آنان به‌گونه‌ای آسان و ثبت‌شده صورت گیرد. وی تأکید کرد که این دو ملت که از نگاه دین، فرهنگ و جغرافیا باهم پیوند دارند، باید به‌جای خصومت، با یکدیگر هم‌پیمان باشند
تجارت تحت فشار، اما امید باقی‌ست
ضیاءالحق سرحدی، معاون اتاق مشترک تجارت افغانستان و پاکستان، به کاهش شدید حجم تجارت میان دو کشور اشاره کرد — از ۲.۵ میلیارد دالر به تنها ۸۰۰ میلیون دالر — که دلیل آن تنش‌های دیپلوماتیک اخیر و محدودیت‌های پالیسی عنوان شد. او افزود: «با وجود عقب‌گردها، تجارت در حال بهبود است.» وی از هر دو حکومت خواست تا پالیسی‌های ترانزیت را بازنگری کنند، روند صدور ویزا را اصلاح نمایند و مدیریت مرزی را بهبود ببخشند تا از راننده‌گان و تاجران حمایت شود
حافظ محب‌الله، سرقونسل افغانستان در پشاور نیز با این دیدگاه موافق بود. وی گفت پایه‌های روابط افغانستان و پاکستان بر ارزش‌های مشترک اسلامی و فرهنگی استوار است. او از ایالات متحده انتقاد کرد که در طول بیست سال حضور خود در افغانستان در بخش‌های صحت و معارف سرمایه‌گذاری لازم را انجام نداد، و در عین حال از حمایت مداوم پاکستان در شرایط دشوار قدردانی کرد
درخواست برای گفت‌وگوی گسترده‌تر
سخنرانان توافق داشتند که دیپلوماسی دوجانبه باید با مشارکت‌های علمی، فرهنگی و جامعه مدنی تکمیل شود. محمود جان بابر، خبرنگار ارشد، و داکتر اقبال خلیل، رئیس (آی. آر. اس) بر ایجاد برنامه‌های مشترک در زمینه معارف و صحت برای ایجاد اعتماد درازمدت تأکید کردند
سراج‌الحق در پایان گفت که افغانستان، پاکستان، ایران و ترکیه می‌توانند به‌گونه مشترک رهبری جهان اسلام را به‌سوی آینده‌ای با ثبات و خودکفا به عهده بگیرند. او هشدار داد که نباید دوباره به روایت‌های کهنه‌ای مانند «پشتونستان» رجوع شود، زیرا این‌گونه مباحث، انحراف از ظرفیت واقعی منطقه است
در نهایت، این سمینار بار دیگر تأکید کرد که تنها از راه شراکت پایدار و متقابل می‌توان تاریخ مشترک را به موفقیت مشترک مبدل ساخت
