اسلام‌آباد | ۱ جولای ۲۰۲۵ — رتبه پاسپورت پاکستان در زمینه سهولت سفر جهانی به‌گونه چشم‌گیری بهبود یافته و اکنون شهروندان این کشور می‌توانند بدون ویزا یا با ویزای هنگام ورود به ۳۲ کشور سفر کنند. بر اساس تازه‌ترین اطلاعات نشرشده از سوی مؤسسه معتبر هنلی اند پارتنرز ، پاسپورت پاکستان در جایگاه ۱۰۰ از میان ۱۹۹ کشور جهان قرار گرفته است
این پیشرفت نشان‌دهنده تغییر تدریجی اما امیدوارکننده در جایگاه جهانی پاکستان در زمینه سهولت سفر است، در حالی که در سال ۲۰۲۱ در رتبه ۱۱۳ قرار داشت. این ارتقا هم‌چنین بازتاب‌دهنده بهبود روابط دیپلماتیک و افزایش اعتبار بین‌المللی پاکستان است
تقویت روابط دیپلماتیک: معافیت ویزا میان پاکستان و امارات
در یک تحول مهم دیپلماتیک، پاکستان و امارات متحده عربی (UAE) اخیراً تفاهم‌نامه‌ای را برای معافیت ویزا برای دارندگان پاسپورت‌های دیپلوماتیک و رسمی امضا کردند. این توافق در جریان دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک وزیران پاکستان و امارات صورت گرفت
با این توافق، مقامات دولتی و دیپلومات‌های هر دو کشور دیگر نیازی به طی مراحل پیش‌ویزای سفر ندارند و سفرهای رسمی میان دو کشور آسان‌تر و مکررتر خواهد شد
اسحاق دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر خارجه پاکستان، در پیامی در شبکه ایکس (توییتر پیشین) این توافق را گامی مثبت خواند و نوشت که این اقدام نشان‌دهنده عزم مشترک دو کشور برای تقویت روابط برادرانه و همکاری نهادینه‌شده در سطوح مختلف است
این توافق تنها نمادین نیست، بلکه برای دیپلومات‌های پاکستانی مزایای عملی نیز دارد و نشان‌دهنده اعتماد امارات به جهت‌گیری سیاست خارجی پاکستان است
۳۲ کشور در دسترس بدون نیاز به ویزای قبلی
بر اساس شاخص پاسپورت هنلی ۲۰۲۵، شهروندان پاکستانی اکنون می‌توانند بدون ویزا یا با ویزای هنگام ورود به ۳۲ کشور سفر کنند. این کشورها شامل مقاصدی در آفریقا، حوزه کاریبین، جنوب و جنوب‌شرق آسیا، و جزایر اقیانوس آرام می‌شوند. گرچه بسیاری از این کشورها مقاصد توریستی شناخته‌شده نیستند، اما گسترش این دسترسی‌ها نشانه‌ای از پیشرفت محسوب می‌شود
فهرست کشورهای قابل دسترسی برای پاکستانی‌ها
آفریقا و اقیانوس هند
کینیا، رواندا، سیشل، ماداگاسکار، موزامبیک، بوروندی، کومور، سیرالئون، سومالیا، جزایر کیپ‌ورد، جیبوتی، گینه بیسائو
جنوب و جنوب‌شرق آسیا
مالدیو، نیپال، سریلانکا، کامبوج، تیمور شرقی
حوزه کاریبین
دومینیکا، هایتی، ترینیداد و توباگو، باربادوس، سنت وینسنت و گرنادین‌ها، مونتسرات
جزایر اقیانوس آرام
میکرونزیا، جزایر پالائو، ساموآ، تووالو، وانواتو، نیوئه، جزایر کوک
خاورمیانه
قطر
در حالی که این دسترسی‌ها هنوز با کشورهای دارای رتبه بالا فاصله دارد، اما گامی عملی در راستای بهبود وضعیت پاسپورت پاکستان است
مقایسه با کشورهای منطقه و جهان
با وجود این پیشرفت، رتبه پاسپورت پاکستان هنوز یکی از پایین‌ترین‌ها در آسیای جنوبی است. برای مثال، شهروندان هندوستان می‌توانند به بیش از ۶۰ کشور بدون ویزا سفر کنند و بنگلادشی‌ها به حدود ۴۲ کشور
در سوی دیگر، پاسپورت سنگاپور در جایگاه نخست جهانی قرار دارد و امکان سفر به ۱۹۳ کشور را بدون ویزا فراهم می‌کند. پس از آن، جاپان و کوریای جنوبی با ۱۹۰ کشور و سپس آلمان، فرانسه و اسپانیا با دسترسی به ۱۸۹ کشور در رده‌های بالا قرار دارند
با این حال، مقامات پاکستانی با خوش‌بینی به این پیشرفت نگاه می‌کنند. آنان می‌گویند که این روند تدریجی اما ثابت، نتیجه بازنگری در سیاست خارجی و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای است
انواع ویزا در شاخص هنلی
هنلی اند پارتنرز در گزارش خود، تفاوت میان نوع دسترسی‌ها را نیز توضیح داده است
بدون ویزا: هیچ ویزایی پیش یا هنگام ورود نیاز نیست
ویزا هنگام ورود: پس از رسیدن به کشور مقصد صادر می‌شود
ای‌ویزا: درخواست ویزا به‌گونه آنلاین پیش از سفر
اجازه سفر الکترونیکی (ETA): نیاز اولیه‌ای ساده‌تر از ویزای سنتی
شناخت این تفاوت‌ها برای مسافرانی که با شرایط مهاجرتی گوناگون روبه‌رو هستند بسیار مهم است
نگاه به آینده: مسیر به‌سوی آزادی بیشتر سفر
در نتیجه، ارتقای رتبه پاسپورت پاکستان از ۱۱۳ در سال ۲۰۲۱ به ۱۰۰ در سال ۲۰۲۵ نشانه‌ای از مسیر رو به پیشرفت است. با وجود چالش‌ها در برابر کشورهای همسایه و جهانی، این پیشرفت بازتابی از روابط خارجی در حال تحول پاکستان است
با ادامه تعامل سازنده با شرکای جهانی مانند امارات و گسترش توافق‌نامه‌های مشابه، انتظار می‌رود آزادی سفر برای شهروندان پاکستانی بیشتر شود
در صورت حفظ این روند، رتبه پاسپورت پاکستان می‌تواند در سال‌های آینده نیز بهبود یابد و زمینه‌ساز رشد در گردشگری، تجارت، تحصیل و دیپلماسی شود.
